हिमालय पर्वतमालाय् दइम्ह दुर्लभ कृणवक्ष रातोकण्ठ (चाइनिज रुबीथ्रोट) झंगः कञ्चनपुरय् न्हापांगु खुसिइ खनेदत। बेलौरी नगरपालिका–७ नकैया सीमसार लागाय् कृष्णवक्ष रातोकण्ठ (म्हः ब्वः हाकुया गःपः ह्याउँम्ह) झंगः लुइकूगु खः।

नेपाल पंक्षी संरक्षण संघ (विसिएन) या झंगःविज्ञ हिरूलाल डगौरा, शुक्लाफाँटा नेचरगाइड एशोसिएसनया सुवन चौधरी व महानन्द जोशीया पुचलं थुम्ह झंगः लुइकूगु खः। हिमाली लागाय् च्वापू गायेगु न्ह्याःलिसें ख्वाउँगु अप्वःया थुम्ह झंगः तराई लागाय् वइगु याइ।

“तराई लागाय् वइम्ह जुसां आपुलुं जक खने दइ”, झंगः विज्ञ डगौरां धयादिल, “कञ्चनपुरय् धाःसा न्हापांगु खुसिइ खंगु खः, थ्व झंगः थुगु लागाया निंतिं दुर्लभ हे खः।” झंगःतय्गु ल्याःचाः तयागु तदँ दुसां थ्व झंगः आःतक थन मखनाःगु वय्कःया धापू दु। वय्कःया धापू कथं थ्व झंगः बंगलादेश, भुटान, म्यानमार, नेपाः, पाकिस्तान, रुस व थाइल्याण्डय् दइपिं खः।

बर्खां हिमाली लागाय् व चिकुलां तराई लागाय् बाय् हिलाच्वनी। चिकुलां थ्व झंगः नेपाःनिसें भारतया आसाम तक बाय् हिला हिला च्वंवनी। थ्वं बर्खां खेँय् थ्वयेकी। तःधंगु सिमा व झाःलय् स्वं दयेकाः खँय् थ्वया मचा दयेकी। कृष्णवक्ष रातोकण्ठ झंगःया मिजंया तुयूगु कपाः, म्हया न्ह्यःने व पपू सिइसे च्वनीसा न्हिपं तुयुगु च्वकाय् हाकुसे च्वनी। गःपः व छातीया ब्व हाकुसे च्वनी अले कथु पाखे ह्याउँसे च्वनी।

मिसाया म्ह वचुनःगु सिइसे च्वनी। गःपः तुइसे च्वनी। “थुपि झंगःत मचा थ्वयेकीगु इलय् जोडी वा याकः याकः नं खनेदइ”, झंगःविज्ञ डगौरां धयादिल, “थ्वं चीधिकःपिं की व इमुचा यात थःगु नँसाकथं कायेगु व मस्तय्त नं नकीगु याइ ।” तराई लागाय् तान्वःया वलकि हाकनं थ्व झंगः थःगु पुलांगु थासय् हे लिहाँवनी। थ्व झंगः विशेष यानाः समुद्री सतह नं नीन्यासः निसें नीन्हय्सः मिटर जाः दुथाय् खने दयाच्वंगु दु।

सिमसार लागा संरक्षणय् स्थानीयया चिउताः अप्वःया वंगु व झंगःया सिकार यायेगु म्ह्वः जुयावंगुलिं दुर्लभ प्रजातिया झंगःत खने दूगु झंगःविज्ञ डगौराया धापू दु। (रासस)

Categorized in राष्ट्रिय