हलिमयय् दकलय् बांलाःगु ब्यवस्था गणतन्त्रयात सर्वोच्च  लोकतान्त्रिक शासन प्रणालीया कथं कायेगु याः। यथार्थय् थ्व छगू व्यवस्था जक मखु, नागरिक चेतनाया प्रतीक नं खः।

थुकथं स्वयेगु खःसा नेपाःमितय्सं थःत सचेत नागरिक धकाः रेकर्ड याःगु १७ दँ दये धुंकल। १५ जेष्ठ २०६५ कुन्हु च्वंगु संविधानसभाया बैठकं तत्कालिन निसः व न्यय्दँ पुलांगु शाहवंशीय राजतन्त्र अन्त्य यायेत थीथी माध्यमपाखें नागरिकतय्सं याःगु संघर्षया सफलता कथं गणतन्त्र नेपाः घोषणा जूगु खः।

लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालय् नं संघीयता, धर्म निरपेक्षता, समानुपातिक समावेशी शासनया अभ्यास जुयाच्वंगु दु। थ्व व्यवस्था व व्यवस्था गुलि याकनं नागरिकलिसे स्वानाच्वनी, उलि हे सैद्धान्तिक उपलब्धियात व्यवहारिक उपलब्धिइ रुपान्तरण याइ, गणतन्त्र उलि हे सशक्त व संस्थागत जुइ। नागरिकया कुतः आः व्यवस्थायात सुदृढ यायेगु व १७ दँया अभ्यासया झ्वलय् खनेदूगु कमजोरीयात भिंकेगुलिइ केन्द्रित जुइमाःगु दु।

थ्व व्यवस्थाय् राजनीतिक दृष्टिकोणं सुं विशेष जन्म जुइगु अवस्था मदु, अले सुयातं नागरिकया दर्जा तकं मब्यू। मंकाः राजनीतिक आधारय् जनविश्वास कमे याइम्ह व्यक्ति वा पार्टीं जनताया नेतृत्व याइ व थःगु निर्णय व गतिविधिया निंतिं जन जाँचया अधीनय् लाः। गणतन्त्र घोषणा जुइ धुका शिक्षा व स्वास्थ्यय् नागरिकया पहुँच अप्वःगु दु। प्रतिव्यक्ति आय व क्रयशक्ति अप्वःगु दु। गुकिया हुनिं मनूतय् आकांक्षा पूवंकेगु सम्भावना अप्वःगु दु। राज्यया निकायय् उल्लेखनीय ल्याखय् रोजगारी सिर्जना मजूसां निजी क्षेत्रं क्षेत्रफल व रोजगारीया ल्याः अप्वःगु दु।

अन्तर्राष्ट्रिय समुदायलिसे सम्पर्क व अनुभव आदान प्रदान अप्वःगु दु। सतकया पहुँच अप्वःगु दु। गणतन्त्र वयेन्ह्यः शहरी वर्गय् जक सीमित जुयाच्वंगु सूचना प्रविधिं आः क्रान्ति याःगु दु। थौं ग्रामीण लागाय् च्वंपिं मनूत तकं सूचना प्रविधिया माध्यमं विश्वलिसे स्वानाच्वंगु दु। सार्वजनिक सेवा प्रवाहय् गणतन्त्रं थौं गुलि योगदान बी फु उलि योगदान बी मफुगुया जिम्मेवार दल व नेतातय्गु हे खः । मुख्यतः बहुदलीय कालया इलय् सत्ताय् च्वंपिं नेतातय् कारणं बहुदलीय कालया बदनाम जूगु खः। गुपिंमध्ये आपालं गणतन्त्रप्रति पूर्ण प्रतिबद्ध तकं मजू।

गणतन्त्र वयेधुंकाः नं इमिगु प्रभुत्व कायम हे जुल। ख्वाःपाःया नापनापं सरकारया अयोग्यता नं निरन्तर जुयाच्वन।थुकिं यानाः नागरिकतय्सं गणतन्त्रया न्हूगुपनया अनुभूति याये मफुत। गणतन्त्रय् नं राजनीतिक पार्टी व नेतृत्वय् जवाफदेहीया अभाव खनेदत। नागरिकतय्सं आलोचना यानाच्वंगु आपालं निर्णय थःगु सत्ता व सत्ता हडपया आधारय् जूगु दु। नेतृत्वया जीवनशैली अपारदर्शी। अनियमितताया तःधंगु मुद्दा सार्वजनिक जूगु दु, गुकी तःधंगु दल व नेतात दुथ्यानाच्वंगु दु। तर राजनीतिक नेतृत्वं कारवाही यायेत उल्लेखनीय सन्दर्भ लुइकेत थाकुयाच्वंगु दु।

लोकतान्त्रिक समाजय् सुं नं नागरिक, समूह वा पार्टीं थःगु राजनीतिक नारा ज्वनाः सतकय् कुहां वयाः शान्तिपूर्ण रुपं प्रदर्शन याइपिनिगु अधिकारयात राज्यं सम्मान व संरक्षण यायेमाः। हिंसात्मक प्रदर्शन जुल धाःसा कारवाही यायेगु कानूनी बाध्यता राज्यया नं दु। राज्यं थःगु अधिकारया दुरुपयोग यायेगु व थःगु जिम्मेवारीया अवमूल्यन यायेगु क्षमता मदु। थ्व छगू गणतन्त्रया जीवनी खः।