प्रकाण्ड विद्वान अष्टवक्र
प्रेममान डंगोल | दिल्लागा चौथी ११४५, असार ३० सोमवाः
अष्टवक्र अद्वैत वेदान्तया महत्वपूर्ण ग्रन्थ अष्टवक्र गीताया ऋषि खः । अष्टवक्रया अर्थ खः च्यागू थाय् वेक्वःगु। अष्टवक्रया म्हय् वेक्वःगु दु धाइ। उद्दालक ऋषिया काय्या नां श्वेतकेतु खः। उद्दालक ऋषिया यक्वः शिष्यत मध्ये छम्ह शिष्यया में छः कहोड। कहोडयात वेदया दक्वः ज्ञान बीधुंकाः उद्धालक ऋषि वयागु इहिपा थम्ह रुपवती व गुणवती म्ह्याय् सुजाता नाप यानाबी। छुं ई धुंकाः सुजाता गर्भवती जुइ। छन्हु कहोडं वेद पाठ यानाच्व.गु इलय् गर्भय् दुने च्वंम्ह मचां न्ववाना हइ अले धाइ कि बा छिं वेदया गलत पाठ यानाच्वन । थ्व न्यनेवं कहोडं तं वयेकाः धाइ कि छं गर्भ हे जिगु अपमान यानाच्वन अथेजुयाः छंगु म्हय् च्यागू थासय् बेक्वयेमा धकाः सराः बिल।
छन्हु कहोड जुजु जनकया दरवारय् वन। अन वं बन्दी नाप शास्त्रात्र याःबलय् व बुत। बुइवं वयात लखय् थुनाबिल। थ्व घटना लिपा अष्टवक्रया जन्म जुल थम्हं अबु मखंम्ह वं थः वाज्या उद्धालकयात थः अबु व पाजु श्वेतकेतुयात थम्हं दाजु तायेकल । छन्हु व बाज्या उद्धालकया मुलय् च्वनाच्वंगु इलय् श्वेतकेतुं वया वयात थः अबुया मुलय् च्वने मते धकाः ल्हाः ज्वनाः साला काइ, अले धाइ थ्व ला जिगु अबुया मुलय् खः। अष्टवक्रयात थ्व खं यक्वः हे बांमलाक नुगलय् स्यात । अले वं थः मांया थाय् वनाः थः अबुया बारे न्यन। मांम्हं नं अष्टवक्रयात वास्तविक खँ फुक्कं कनी
थः मां पाखे दक्वः यथार्थ खँ सीकेधुंकाः अष्टवक्र थः पाजु श्वेतकेतयात नापं ब्वनाः बन्दी नापं शास्त्रात्र यायेत जुजु जनकया यज्ञशालाय् थ्यंकः वनी। अन द्वारपालं वयात पनाः धाइ यज्ञशालाय् मस्तय्त वनेगु आज्ञा मदु । अले अष्टवक्रं धाइ हे द्वारपाल सं तुयुसें च्वनेवं वायक्व दँ दयेवं सुं नं तःधंम्ह मनू जुइ मखु । सुयाके वेदया ज्ञान दु व बुद्धि तेज दइ वहे वास्तवय् तःधं जुइ । थुलि धायेवं अष्टवक्र जुजु जनकया सभाय् वनी । अन वं बन्दी नाप शास्त्रात्र याइ।
जुजु जनकं अष्टवक्रया परीक्षा कायेगु ल्याखं न्यनी कि व पुरुष सु खः ? सु स्वंगू अवयव, झी निगू अंश, नीप्यंगु पर्वय् स्वस व खुइगु आखः ग्वःयात वस्तुया ज्ञातां खः ? जुजु जनकया न्ह्यसः न्यनाः अष्टवक्रं धाइ राजन नीप्यंगू पक्षवाला, खुगू ऋतुवाला, झिनिगु लय्वाला व स्वसः व खुइगु न्हिंवाला संवतसरं हजुरष रक्षा यायेमाः।
अष्टवक्रया पाय्छि लिसः न्यनाः जुजु जनकं हाकनं मेगु न्ह्यसः न्यनी कि व सु खः सुस्तावस्थाय् नं थःगु मिखा तिसिइ मखु । जन्म कायेधुंकाः नं न्यासी वनेत असमर्थ जुइ । सु हृदयविहीन जुइ अले याकनं याकनं ब्वाँय् वनिम्ह सु खः ? अष्टवक्र लिसः बी हे राजन सूतावस्थाय् नं न्इां मिखा तिसिइ मखु । जन्म काय्धुंकाः नं ख्येँ सने फइमखु । पत्थर ल्वहं हृदयविहीन जुइ । अले वेगं याकनं याकनं ब्वाँयु वनिम्ह खुसी खः।
अष्टवक्रया लिसः न्यनाः जुजु जनक खुसी जुइ अले वयात बन्दीनाप शास्त्रार्थ यायेत अनुमति बी ।
अले शास्त्रार्थ यायेगु झ्वलय् बन्दीं अष्टवक्रयात धाइ । छम्ह सूद्र्यः व सारा संसार प्रकाशित याइ । देवराज इन्द्र हे छम्ह वीर दु अले यमराज नं छम्ह हे दु । अले अष्टवक्रं धाइ कि इन्द व अग्निदेव निम्ह द्यः दु । नारद व पर्वात निम्ह देवर्षि दु । अश्विनी कुमार नं निम्ह हे दु । रथया घःचाः निचाः दु अले कलाः भाःत निम्ह सहचर खः । वन्दीं धाइ कि संसार स्वंगू प्रकारं जन्म धारण याइ । कर्मया प्रतिपादन स्वंगू वेदं याइ । स्वंगू कालय् यज्ञ जुइ तथा स्वंगू लोक व स्वंगू ज्योति दु ।
अष्टवक्रं धाइ आश्रम प्यंगू दु, दिशा प्यंगू दु । ओकार आकार उकार व मकार थ्व वाणीया प्यंगू प्रकार दु । बन्दीं धाइ, यज्ञ न्यागू कथंया दु, यज्ञया अग्नी नं न्यागू दु । ज्ञानेन्द्रिय न्यागू दु, न्यागू दिशाय् अप्सरा न्याम्ह दु, पवित्र खुसी न्यागू दु तथा पवित्र शब्दय् न्यागू पद दइ । अष्टवक्रं धाइ, दक्षिणय् खुम्ह सा बिउसा उत्तम जुइ , ऋतु नं खुगू हे दु । अले बन्दी धाइ कि पाल्तु पशु न्हय्म्ह उत्तम जुइ, वन्य पशु नं न्हय्म्हम े अले छन्द न न्हय्गू हे उत्तम माने याइ । सप्तऋषि न्हय्म्ह हे अले वीणाया तार नं न्हय्पु हे दइ ।
अष्टवक्रं धाइ च्यागू वसु दइ तथा यज्ञया स्तम्भया कोण च्यागू हे दइ । वन्दीं धाइ पितृ यज्ञय् समिधा गुगुं त्वःतेगु याइ । प्रकृति गुंगू प्रकारया दइ तथा वृहति छन्हय् आखः नं गुंगू हे दइ । अष्टवक्रं धाइ दिशा झिगु दु, तत्वज्ञ झिगू दइ, मचा झिलाय् दइ व ल्हातय् नं झिपतिं दइ । बन्दीं धाइ सिं छम्ह रुद्र दु, यज्ञय् सिं छगू स्तम्भ दइ व शपुइ झिं छगू इन्द्रीय दइ ।
अष्टवक्र धाइ झिंनिगू आदित्य दइ., झिंनिन्हुया प्रकृति यज्ञ जुइ । जगाती छन्हय् झिंनिगः आखः दइ । अले झिंनिगू महनाय् दँ जुइ । बन्दीं धाइ, त्रयोशदी उत्तम जुइ, पृथ्वीइ झिंस्वंगू दीप दु । थुलि धाधां बन्दीं श्लोकया न्ह्यःनेया पंक्ति ल्वःमंकाः चुप जुल । थुकी अष्टवक्रं श्लोक पूवंकाः धाल वेदय् झिंस्वंगः आखः दुगु छन्दयात अति छन्द धाइ व अग्नि, वायु तथा सूर्य स्वंगूलिं झिंस्वंगू न्हिवाला यज्ञय् वयान जुइ ।
थुगु शास्त्रार्थय् बन्दी बुइ धुंकाः अष्टवक्र धाइ हे राजन थ्व बुई धुंकल आः थ्वयात नं लखय् दुबे यायेमाल । अले बन्दीं धाःइ महाराज जि वरुणया काय् खः अले जिं दक्वः बूपिंत ब्राम्हणतय्त जिं थम्ह अबुया थाय् छ्वया बियागु खः । जिं आः हे नं उपिं सकसितं हजुरया न्ह्यःने उपस्थित याये । बन्दी थुलि धायेवं शास्त्रार्थ यानाः बुपिं सकल ब्रम्हाणतय्त जुजुया सभाय् उपस्थित याये हल । उकिं अष्टवक्रया अबु कहोड नं दुगु जुयाच्वन । अष्टवक्रं थः अबुया तुति भागि यात । तब कहोडं प्रशन्न जुयाः धाइ छ वनाः समंगा खुसीइ वनाः स्नान या छ जिगु सराः नं मुक्त जुइ । अले अष्टवक्र समंगा खुसीइ वनाः स्नान यायेवं वयागु व्यक्वःगु दक्वं ठीक जुइ ।
