सञ्चार नापं सुचं प्रविधिमन्त्री पृथ्वी सुब्बा गुरुङं कृत्रिम बुद्धिमता (एआई)या फयांफक्व अप्वः लाभ कायेफये माःगुलिइ बः बियादीगु दु।

३१ क्वःगु विश्व आदिवासी दिवसया झ्वलय् आदिवासी जनजाति आयोगं थन थौं ग्वसाः ग्वःगु ‘आदिवासी जनजाति व कृत्रिम बौद्धिकताः अधिकारया रक्षा व भविष्यया निर्माण’ विषयया गोष्ठी उलेज्या यानादिसें वय्कलं धयादिल, “सुनां थौं एआईया छ्यलाबुलां विकास याःगु दु, वं लाभ काःगु अवस्था दु, संसारया तःमि वा चीमि फुक्क देशं एआईपाखें फयांफक्व अप्वः लाभ कायेफु।”

सरकारया प्रवक्ता मन्त्री गुरुङं थौं विकासया फुक्क प्रक्रियाय् एआईया छ्यलाबुला जुयाच्वंगु न्ह्यथनादिसें कृषि, स्वास्थ्य, शिक्षा, सुशासन, पर्यटन, उद्योग व विपत्ति व्यवस्थापनलिसें ख्यलय् थुकिया छ्यलाबुला अप्वयेकेगु कथं ज्या जुयाच्वंगु नं धयादिल। आदिवासी जनजातिया विषयय् संवैधानिक, कानुनी व नीतिगत अधिकारयात मालाः उकिया कार्यान्वयन व थप अधिकारया निंतिं छधी जुइमाःगु वय्कःया धापू खः। वय्कलं धयादिल, “एआई झीगु निंतिं ह्वःताः खः, थुकियात पाय्छिकथं छ्यले मसल धाःसा हाथ्या अप्वयावइ, उगु हाथ्या गथे यानाः पाः यायेफइ धइगु बारे नं सहलहत जूगु दु।”

थौं स्वयां ४३ दँ न्ह्यः संयुक्त राष्ट्रसङ्घ, आदिवासी जनसङ्यासम्बन्धी कार्यसमूहया न्हापांगु बैठक सन् १९८२ या ९ अगष्टय् च्वंगु दिं लुमन्तिइ संयुक्त राष्ट्रसङ्घं विश्व आदिवासी दिवस हनेगु घोषणा यायेधुंकाः दँय् दसं ९ अगष्टयात विश्व आदिवासी दिवस कथं हनेगु याःगु खः।संयुक्त राष्ट्रसङ्घया छगू अध्ययनकथं हलिंन्यंकया आदिवासी जनजातिया जनसङ्ख्या ६० क्वति स्वयां अप्वः दु व थ्व विश्व जनसङ्ख्याया थ्यंमथ्यं ७५ प्रतिशत खः। इपिं विश्वया ९० स्वयांअप्वः देशय् बसोबास यानाच्वंगु दु । विश्वय् ल्हाइगु न्हय् द्वःस्वयां अप्वः भाषामध्ये स्वब्वय् निब्व अथे धइगु न्याद्वः स्वयां अप्वः भाषा आदिवासी जनजातिं छ्यलाच्वंगु खः।

नेपालय् ल्हाइगु १२४ गू मध्ये ९३ गू भाषा आदिवासी जनजातिया भाषात खः। विश्वय् प्रचलित ८० प्रतिशत खाद्य उत्पादन आदिवासी ज्ञानय् आधारित दु। भौगोलिक रूपं पृथ्वीया २८ प्रतिशत भूभागय् आदिवासी जनजातितय् बसोबास दु व इपिं ८५ प्रतिशत जैविक विविधताया संरक्षक नं खः।आयोगया नायः रामबहादुर थापामगरं विशिष्ट ज्ञान व सीपं तःमिपिं आदिवासी जनजाति समुदायतय्त संरक्षण व संवद्र्धन यायेगु राज्यया कर्तव्य व दायित्व निगुलिं जूगु धयादिल।

Categorized in राष्ट्रिय