चर्चाय् भूमि विधेयक व कुलिङ पिरियड
दिलिप शान्ती यज्जु | गुंलागा त्रयोदशी ११४५, भाद्र ७ बिहीवाः
थौं कन्हय् निगू विषय चर्चाय् वयाच्वंगु दु । छगू ‘भूमि विधेयक’ खःसा मेगु ‘कुलिङ पिरियड’ । सरकारं हःगु भूमि विधेयक विवादय् लायेवं सरकारं लित कायेत बाध्य जूगु दु । सरकारं हःगु भूमि विधेयक गथे खः अथे हे पारित यायेगु सरकारया नीतियात कयाः सत्ता साझेदारी दल नेपाली कांग्रेसया महामन्त्री विश्वप्रकाश शर्मा व गगन थापां विरोध यायेवं थप सहलहया निंतिं समितिइ छ्वयेगु निर्णय सरकारं याःगु दु । सरकारं हःगु भूमि विधेयकय् हठबन्दी स्वयां अप्वः जग्गायात प्लटिङ यानाः मी फइ कथं विधेयक सरकारं हःगु खः । अथे ला एमालेया अध्यक्ष केपी शर्मा ओली प्रधानमन्त्री जुयाच्वंगु इलय् गिरीबन्धु टि स्टेटया जग्गा सत्तापट्टा यायेगु योजना हःगु खः । तर उगु खँ सार्वजनिक जुइगुया लिसें विपक्षी पार्टीतय्सं तच्वकं विरोध याःसां नं उकियात न्ह्यःने यंकेगु कुतः तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीं याःगु खः । तर सरकारया उगु निर्णय विरुद्ध सर्वोच्च अदालतं आदेश बीवं गिरीबन्धु टि स्टेटया जग्गा सत्तापट्टा यायेगु ज्यां सरकार लिचिलेमाःगु जक मखु सरकारया बदनाम नं जूगु खः ।
तर आः सरकारं हःगु विधेयकया स्वार्थ धइगु अझ नं गिरीबन्धु टि स्टेटया जग्गा व्यक्तिया नामय् छ्वयेगु योजना कथं जक मखुला धइगु न्ह्यसः थन ब्वलनाच्वंगु दु । सरकारं हःगु भूमि विधेयकया दफा २ सं भूमि सम्बन्धी ऐनय् संशोधनया प्रस्ताव यानातःगु दु । दफा २ या ४ सं हदबन्दी स्वयां अप्वः जग्गा विकास यानाः विकसित घडेरी वा अज्याःगु घडेरीइ छेँ वा अपार्टमेन्ट दयेकाः मी दइगु व्यवस्था प्रस्ताव यानातःगु दु । उगु दफाय् च्वयातःगु दु, ‘थुगु दफाय् मेथाय् न्ह्याग्गुं च्वयातःगु जूसां नं सम्बन्धित निकायपाखे छेँ जग्गा व्यवसाय यायेगु अनुमति कयातःगु कम्पनीया नामय् दुगु जग्गा फदा १२ (क) या उपदफा (२) कथं स्वीकृत प्राप्त याःगु जूसा जग्गा विकास यानाः विकसित घडेरी वा अज्याःगु घडेरीइ छेँ वा आवास इकाइ (अपार्टमेन्ट) दयेकाः मीगुलिं गुगु नं कथंया पंगः वइ मखु।’
थुकिं स्पष्ट जू भूमि विधयेक छु किया निंतिं हःगु खः धकाः । अले थुकी स्वयागु स्वार्थ दु धइगु खँ नं स्पष्ट जुयाच्वंगु दु । छाय् धाःसा एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली गबलय् गबलय् प्रधानमन्त्री जुइ अज्याःगु इलय् थज्याःगु निर्णय जूगु आपालं दसु दु । छगू कथं धायेगु खःसा यति ओम्नी काण्डं निसें आपालं भ्रष्टाचारय् एमाले अध्यक्ष प्रधानमन्त्री जुइधुंकाः जुयाच्वंगु दसु आपालं दु । थम्हं भ्रष्टाचार मयायेगु व याके मबीगु धकाः भाषण याइम्ह प्रधानमन्त्री केपी ओलीं थम्हं भ्रष्टाचार मयाना धकाः दाबी यानाच्वंगु दुसा तर तथ्यं मेगु खँयात संकेत यानाच्वंगु दु । स्पष्ट दु एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली प्रधानमन्त्री जुइवं भ्रष्टाचार म्हो जूगु मखु बरु अझ संस्थागत जुयाच्वंगु दु । थ्व खँयात एमालेया कार्यकर्ता मथुगु पक्का नं मखु तर विरोध यायेगु आँट धाःसा उमिके मदु । अले गलत ज्यायात गलत मधायेगु धइगु दास मनोवृत्ति खः।
मेता खः कुलिङ पिरियड । उच्च पदस्थ सरकारी कर्मचारी थः रिटायर्ड जुइवं सरकारया हे थीथी संवैधानिक पदय् नियुक्त जुयाच्वंगु दु । गुकिया कारणं यानाः अज्याःगु संवैधानिक पदय् नियुक्त जूपिसं जनताया चाहना कथं मखु सरकारया चाहना कथं ज्या यायेगु यानाच्वंगु दु । उकिया ज्वलन्त दसु खः वर्तमान अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगया प्रमुख आयुक्त प्रेमकुमार राई । राई छगू लिपा मेगु उच्च पदय् च्वनेत ताःलाम्ह व्यक्ति जक मखु भ्रष्टाचारया थीथी द्वपं नं फयाच्वंम्ह खः । तर एमाले अध्यक्ष ओली प्रधानमन्त्री जुइवं अख्यिारय प्रमुख दयेकेगु ज्या जुल । राईयात छाय् अख्तियार प्रमुख दयेकल धकाः बिचाः यायेगु खःसा विपक्षीया थीथी नेतातय्त ख्यायेगु निंतिं हे दयेकूगु खः धइगु खँ स्पष्ट जुइधुंकूगु दु।
वंगु वालय् विशेष अदालतं वाइडबडी विमान न्यायेगुलिं भ्रष्टचार जूगु मुद्दाया पूर्णपाठय् राईं गुम्हेसितं अनुसन्धान यानाः मुद्दा तयेगु व गुम्हेसितं अनुसन्धान तकं मयाःगु धासें राईया विरुद्ध छानबिन यायेमाःगु कथंया न्यायिक टिप्पणी याःगु खः । अदालतया उगु टिप्पणी लिपा राईयात कयाः अनुसन्धान यायेमाःगु धासें अख्तियारय् उजुरी लायेधुंकूगु दु । युवराज सफलं बिउगु उजुरीइ वाइडबडी विमान न्यायेगुलिं अनियमितता, नेपाल आयल निगमया जग्गा न्यायेगुलिं अनियमितता व नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणय् राईया गाडीइ ध्यबा तःगु विषययात कयाः अनुसन्धान यायेमाःगु माग यानातःगु दु । उलि जक मखु विशेष अदालतया आदेश लिपा राईयात महाअभियोग तयेमाःगु खँ नं वयाच्वंगु दु । तर सरकारं राईयात कयाः छुं नं कथंया निर्णय धाःसा यानाच्वंगु मदु । जब अख्तियारया प्रमुख जुयाच्वंम्ह व्यक्ति हे भ्रष्टाचारया थीथी द्वपं लानाच्वंगु इलय् अख्तियार प्रमुख छाय् दयेकल धइगु न्ह्यसः ब्वलनीगु स्वभाविक खः।
यदि सरकारं धात्थें भ्रष्टाचार विरोधी खःसा अख्तियार प्रमुख राईयात तत्काल निलम्बन यानाः छानबिन यायेगु ज्या न्ह्याकेमाः । अख्तियार प्रमुख धइगु छगू निगू निकायया जुयाच्वंगु भ्रष्टाचारयात कयाः अनुसन्धान याइगु संस्था मखु । अख्तियार धइगु देय्या फुक्कं थासय् जुयाच्वंगु भ्रष्टाचारयात कयाः अनुसन्धान यानाः अभियोजन यायेमाःगु संस्था खः । तर अज्याःगु संस्था हे मनूत ल्ययाः ल्ययाः अभियोजना याइ धाःसा उकिया लिउनेया कारणं स्पष्ट दु । थः मनूतय्त बचे यायेगु मेपिंत कारबाही यायेगु ! मखु धइगु खःसा सरकारं द्वपं लायेधुंकाः राईयात चीकेत लिचिले माःगु कारण छु खः।
थ्व निगू घटनाक्रमं स्पष्ट यानाच्वंगु दु वर्तमान प्रधानमन्त्रीया ध्यान भ्रष्टाचार नियन्त्रणय् मखु संस्थागत यायेगुलिइ केन्द्रित जुयाच्वंगु दु । अले थम्हं नं भ्रष्टाचार याये मखु मेपिंत याके मखु धकाः जनताया मिखाय् धुलं छ्वाकेगु ज्या यानाच्वंगु दु । तर छता खँ स्पष्ट दु, वर्तमान अवस्थाय् जनता अचेत मखु । न्हापा थें जनतायात ध्वं लायेगु ज्या आः जुइ सम्भावना म्हो जक दु । जनतां निरन्तर रुपं देशय् जुयाच्वंगु गतिविधियात स्वयाच्वंगु दु । अले आः जनता सुम्क च्वनाच्वंगु अर्थ सरकारया ज्या खनाः लायेताःगु धकाः तायेकेगु वा जनतां छुं मसिउ धकाः तायेकेगु ज्या गलत जुइफु । जनतां सहः याये मफइगु अवस्थाय् छु जुइ धकाः धायेफइगु अवस्था मद।
