न्हिला न्हिला ख्वयाच्वंगु छगू देय्या बाखं
राजेन्द्र स्थापित | कछलाथ्व नवमी ११४६, कार्तिक १३ बिहीवाः
भासिल पेत्रोभिच होलोबोरोद्या ३० दँ इतिहास ब्वंकीम्ह हाइस्कूल शिक्षक । पठनपाठनया झ्वलय् राज्यप्रति असन्तोष प्वंकीगु खः । वाक्पटुताया कारण वं न्वंवाइबलय् ताइ किं वं भाषण बियाच्वंगु दु । छगू प्रसंगय् राज्य दुने जुयाच्वंगु भ्रष्टाचारया तसकं आलोचना यात । वयागु थ्व ‘भाषण’ यात छम्ह विद्यार्थीं भिडियो दयेकाः सामाजिक सञ्जालय् तयाबिल । भासिलं मसीक पोष्ट याःगु उगु भिडियो चांचां भाइरल जुल । उलि जक मखु, भिडियोया ग्वाहालिइ विद्यार्थीतय्सं वयात राष्ट्रपति उम्मेदवार दयेकेत व चुनावया निंतिं कोष दयेकेत आर्थिक संकलन यायेगु ज्या यात । निर्वाचन न्ह्यः भासिल थुलिं लोकंह्वात कि छक्वलं शिक्षकं राष्ट्रपति जुल ।
भासिन परम्परागत विशेषाधिकार अस्वीकार यासें सामान्य ढंगं च्वनेगु यात, बस व बाइकय् यात्रा यात । सुधार ज्या न्ह्याकेत सल्लाहकारतय् चीधंगु पुचः दयेकल । भ्रष्टाचार नियन्त्रणय् कुलीन वर्गया प्रभावया सामना यात । अंगरक्षकतय्त बर्खास्त यात, अले थः हे छेँजःपिसं व्यक्तिगत लवःया निंतिं भासिनया पद दुरूपयोग यायेत स्वःबलय् आपत्ति प्वंकल । छगू टेलिभिजन बहसय् टेबुल क्वं जुइगु काललिबया खुलासा यानाः भ्रष्ट प्रधानमन्त्रीया पर्दाफास यानाबिल । अमेरिकी राष्ट्रपति अब्राहम लिंकन व ल्याटिन अमेरिकी छापामार नेता चे ग्वेभारा थःगु आदर्श ब्यक्ति जूगु दाबी यात । लिपा वयागु मन्त्रिपरिषदं नोकरशाही प्रतिरोधया सामना यासें भ्रष्टाचार बिरुद्धया कानुन पारित यात ।
थ्व छगू बाखं खः, टेलिसिरियल ‘जनताका सेवक’ या । सिरियलय् भासिलया भूमिका म्हितूम्ह खः भोलोदिमिर जेलेन्स्की अर्थात युक्रेनया वर्तमान राष्ट्रपति । सन् २०१५ निसें २०१९ तक प्रशारण जूगु थुगु हास्य ब्यंगात्मक सिरियलया निर्माता जेलेन्स्की स्वयं खः । न्हापां थ्व युक्रेनी व रुसी भासं दयेकूगु खः । अथे ला जेलेन्स्की युक्रेनी जनताया न्ह्यःने न्हापा हे हाँस्य कलाकारया रूपय् लोकंह्वाःम्ह खःसा वयां लिपा थुगु सिरियलं वयात शीर्षथासय् थ्यंकल । शुरुइ जेलेन्स्की राजनीतिइ कुहां वयेत माने मजू । तर निर्वाचन वइगु प्यला ल्यँ दनिबलय् आकाझाकां उम्मेदवार जुइगु निर्णय यात । सत्तारुढ दलया पाखें राष्ट्रपति पेट्रो पोरोसेन्को थः हे उम्मेदवार जूगु खः । पोरोसेन्को थः हे छम्ह व्यापारी व देय्या हे तःमिम्ह खः ।
जेलेन्स्कीं प्रचारप्रसारय् पम्परागत शैली नाला मकाः, वयागु थःगु हे राजनीतिक नीति हे मदु, न मूलधारया मिडियायात बःकाल । प्रचार पूर्णतः भर्चुअल जूगु खः । सामाजिक सञ्जाल व युट्युबयात यक्वः हे छ्यल । ¥याली, सभा याः हे मयाः बरु देय्न्यंकं स्टान्डिङ कमेडी यानाः न्यात । सन् २०१९ तक युरोपय् सामाजिक सञ्जालया तसकं न्यनाच्वनेधुंकूगु खः व उकियात हे छ्यलाः कलाकारया रूपय् नांजाम्ह वया प्रशंसकतय्सं सामाजिक सञ्जालमा ‘जेलेन्स्की जेलेन्स्की’ धकाः हाःगु भरय् त्याकल, पाय्छि उकथं गुकथं झीथाय् ल्याय्म्हतय्सं सञ्जाल न्यंक ‘बालेन बालेन’ ‘रवि रवि’ ‘हर्क हर्क’ धकाः हाःगु खः ।
राष्ट्रपतिइ ला त्यात तर न राजनीति सःगु खः न प्रशासन न्ह्याकेगु हे । शीतयुद्धताया झ्वलय् सोभियत ब्लकलिसें ल्वायेत अमेरिका, बेलायत, फ्रान्स, जर्मन, इटली मिले जुयाः दयेकूगु सैन्य गठबन्धन ‘नेटों’ युरोपयात थःगु हे रक्षा कुसा अन्तर्गत हयाः रुसयात याकःचा यायेगु नीति अन्तर्गत ज्या यानाच्वंगु खः । राष्ट्रपति पोरोसेन्को युक्रेनयात नेटोया दुजः दयेकेत स्वःगु खः तर रुसया ग्याःचिकुं यानाः आँट याये मफयाच्वंगु खः । अथेजुयाः नेटोलगायत पश्चिमी देशं युक्रेनय् पोरोसेन्को स्वयां नं कमजोर नेता मालाच्वंगु खः, गुम्ह थम्हं हे ठोस निर्णय कायेत असक्षम व मेपिसं धाःगु लँपुइ वनीम्ह जुइमाः । अथेजुयाः जेलेन्स्कीयात त्याकेत उमिसं फक्व बल यात ।
थज्याःगु हे परिस्थितिं ब्वलंम्ह जेलेन्स्की आः अमेरिकालगायत पश्चिमातय् लय्लय् वन । नेटो व युरोपेली युनियनया दुजः जुयाः उमिगु भक्ति यायेगु धुनय् लगे जुल । पश्चिमया कतांमरी जुइगु वयागु ढिपीयात रुसं थःगु निंतिं खतराया गं तायेकल । व युक्रेनय् सैन्य कार्वाही न्ह्याकल । वयां लिपा युक्रेनी जनतां दुःखकष्ट फयेमाःगु लू झी सकसिया न्ह्यःने दु ।
युक्रेनी जनतां पुलांपिं व भ्रष्ट नेतातय्त चुनावी मैदानं चीकेत ला सफल जुल तर राजनीतिक सुझबुझ मदयेकं व देय्या सर्वोपरी हितयात ध्यान बीत अक्षम ‘लोकप्रिय ब्यक्ति’ यात राज्यया कार्यभार लःल्हायेवं उकिया लिच्वः थौं फयाच्वंगु दु । गलत मनूयात सत्ताय् थ्यंकूगुलिं पश्चाताप यानाच्वंगु दु, तर थ्व खँ महसुस जूगु इलय् तक तसकं लिबाये धुंकल, छाय् धाःसा आः तक रुस लिसेया युद्धय् थ्यंमथ्यं ५ लाख सेना व सर्वसाधारण तंकेमाःगु दु युक्रेनं । झिगू लाख स्वयां अप्वः जनता छेँ मदयेकाः विदेशय् पलायन जुइधुंकूगु दु । फुक्कं धयाथें भौतिक पूर्वाधार, कलकारखाना, चिकं प्रशोधन केन्द्रत, हतियार उद्योगत क्षतिग्रस्त जुइधुंकूगु दु । देय् ४०–५० दँ न्ह्यःया स्थितिइ थ्यनेधुंकूगु दु । राजनीतिइ ‘लोकप्रियता’ जक फुक्कं मखु धइगु लिपांगु दृष्टान्त खः, समृद्ध देशं मशानघाटय् हिलाच्वंगु वर्तमान युक्रेन !
जेलेन्स्कीया जन्म युक्रेनया मध्यशहर कृभी रिहय् जूगु खः । व बूगु इलय् युक्रेन सोभियत संघया ब्व जुयाच्वंगु खः अथेधइगु युक्रेनी सोभियत समाजवादी गणतन्त्र खः । वया अजा सेम्योन सोभियत लाल सैनिक जुयाच्वंम्ह खः । सेम्योनया अबु व स्वम्ह दाजुकिजाया हत्या जर्मन यातना गृहलय् जूगु खः । उमिगु छेँ जर्मन सैनिकं च्याकाबिउगु खः, छाय्धाःसा उपिं यहुदी खः । जेलेन्स्कीं मंगोलियाया शहर एर्देनेटया स्कूलं शिक्षा हासिल यातसा रुसी भाय् ल्हानाः ब्वलन । लिपा अंग्रेजी सयेकेत इजरायल वनेत स्वल तर अबु अलेक्ज्याण्डर, गुम्ह कम्प्युटर साइन्स ब्वंकीम्ह प्रोफेसर खः, अनुमति मबिउ । लिपा कानुनय् स्नातकोत्तर यात तर गबलें वकालत पेशा नालामकाः । बरु १७ दँया वैशय् किभय् सम्पन्न जूगु हाँस्य प्रतियोगिताय् ब्वति काल । व २१ दँ निसें हाँस्य कार्यक्रम यानाच्वन । वं थ्व क्षेत्रय् आपालं अवार्ड ल्हातिइ लाकल । वं पटकथा लेखक ओलेना कियास्कोलिसे इहिपा यात ।
युक्रेन रुस लिपाया तःधंगु युरोपेली देय् खः । थ्व सोभियत संघया संस्थापक गणतन्त्र मध्येया छगू खः । उगु इलय् अनया कम्युनिष्ट खः – मिकोला स्क्रिप्निक । सोभियत संघ इलय्या शक्तिशाली नेता मध्ये निकिता ख्रुस्चेभ, लियोनिद ब्रेझनेभ, कोन्स्टान्टिन चेर्नेन्को आदि युक्रेनी हे खः । युक्रेन सोभियत संघं ब्यागलं जूगु इलय् जेलेन्स्की २३ दँ जक दुगु खः । युक्रेन स्वतन्त्र देय् जुइधुंकाः जेलेन्स्की अनया खुम्हम्ह राष्ट्रपति खः । युक्रेन व रुस दथुइ थ्व निक्वःगु युद्ध खः । न्हापा सन् २०१४ सं युद्धया इलय् युक्रेनं क्रिमिया प्रायद्वीप गुमे यायेमाःगु खः । लिपांगु युद्ध स्वदँ न्ह्यवंनिसें न्ह्यानाच्वंगु दु । जेलेन्स्की बेलायत, फ्रान्स, जर्मनीलगायत नेटोया दुजः राष्ट्रतय्सं ल्ह्वंगु भरय् युद्ध ल्वानाच्वंगु दु, देय् ध्वस्त जूगु व म्वासां म्वासां सिनाच्वंगु स्वयाच्वंगु दु । मेखे रुस नं थःगु हठय् उखेथुखे जुयाच्वंगु मदु ।
