सरकारया पलाखय् प्रतिपक्षीया भूमिका मालेज्या
दिलिपा शाही ‘शान्तियज्जु’ | चिल्लागा आमैं ११४१,चैत्र ३० सोमवाः
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीं संसद भंग याःगु संसदयात सर्वोच्च अदालतं पुर्नजिवित याय्धुंकाः छगू कथं देय्या राजनीति अन्यौलय् लानाच्वंगु दु । आःया सरकार अल्पमतया सरकार खः वा बहुमतया सरकार धइगुबारे अझ नं बहस जारी जुयाच्वंगु दु । सर्वोच्च अदालतं संसद पुनस्र्थापना याय्धुंकाः न्हूगु सरकार गठन याय्गुलिं राजनीतिक दलत लिबाकाच्वंगु खँय् धाःसा बुद्धिजीवी ख्यलंनिसें आम सर्वसाधारण जनतां थुइके थाकुयाच्वंगु दु ।
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीं ल्ह्वंगु प्रतिगमनया पलाः भिंकेगु ज्या राजनीतिक दलतय्गु खः । तर न्हूगु सरकार गठन याय्गुलिं राजनीतिक दलत थःथवय् अर्निणयया बन्दी जुयाच्वंगु दकले ग्यानापूगु प्रतिगमन जुइफु । आः वयाः नेपाली कांग्रेस, माओवादी केन्द्र व जसपा मिले जुल धाःसा सरकार गठन याय्फइगु अवस्था दु । तर माओवादी केन्द्र व जसपां समर्थन यानाच्वंसां नं कांग्रेसया सभापति शेरबहादुर देउवा धाःसा सरकार गठन याय्गुलिं लिचिलाच्वंगु धइगु गनं देउवा व प्रम ओली दुने साँठगाँठ जकं मदुला धइगु न्ह्यसः ब्वलनाच्वंगु दु ।
मेगु इलय् जूसा सभापति देउवा थःगु नेतृत्वय् सरकार गठन याय्त हथाय् चाइगु खः । तर आः निगू पार्टीं सरकारया नेतृत्व या धालं नं सरकार गठन याय्गुलिइ देउवा न्ह्यमच्यूगुयात कयाः थीथी कथंया चर्चा जुयाच्वंगु दु । सरकारया नेतृत्व याय्गु निंतिं मेगु राजनीतिक पार्टीं समर्थन बियाच्वंगु जक मखु, नेपाली कांग्रेसया वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेल लिसें प्रकाशमान सिंह लगायत नेतातय्सं नं कांग्रेसया नेतृत्वय् सरकार गठन जुल धाःसा थःपिनिगु समर्थन दु धयाच्वंगु इलय् देउवा लिच्यूगुया कारण छु खः धइगु न्ह्यसः ब्वलनीगु स्वभाविक खः ।
खय्तला देउवा सरकार नीस्वनेगुलिइ लिच्यूगु थीथी कारण दय्फु । उकिइ मध्ये छगू कारण खः, पार्टीया न्ह्यःने वयाच्वंगु महाधिवेशन । यदि थम्हं सरकारया नेतृत्व यात धाःसा पार्टीया महाधिवेशनय् पार्टी थःगु ल्हातय् मलाइगु ग्याःचिकु छखे देउवायात जुयाच्वंगु जुइफु । उकथं हे आःया न्हूगु राजनीतिक परिस्थितिइ थम्हं सरकार सञ्चालन याय्बलय् आः तिबः बी धाःगु राजनीतिक पार्टीतय्सं दथुइ तुं त्वःतीगु खःला धइगु मेगु ग्याःचिकु नं देउवा दुने ब्वलनाच्वंगु जुइफु । गुकिया कारणं देउवा सरकार गठन याय्त लिचिलाच्वंगु खःला ? धइगु न्ह्यसः थन ब्वलनाच्वंगु दु ।
राजनीति देय् व आम जनताया निंतिं याय्गु खः । व उकिया निंतिं राजनीतिक नेतृत्वपिसं देशय् गुगु नं कथंया संकट वल धाःसा उकियात निकास बीत न्ह्यचिलेमाःगु थौंया आवश्यकता जुयाच्वंगु दु । राष्ट्रिय आवश्यकतायात राजनीतिक दलया नेतातय्सं थुइके मफुत धाःसा देय् गुगु हालतय् लाइ धकाः आः हे निक्र्योल यानाः धाय्फइगु अवस्था मदु । अथे जुयाः आःया आवश्यकता धइगु न्हूगु सरकार गठनया निंतिं थःत न्ह्यःने न्ह्यब्वय्माःम्ह कांग्रेस सभापति देउवां राजनीतिक रुपं नाफा घाटा स्वयाच्वनेगु ई पक्का नं मखु । थ्व ई धइगु गुलिफु उलि याकनं वर्तमान प्रधानमन्त्रीयात बिदा बियाः न्हूगु सरकार दय्केगु व राष्ट्रियता, संघीयता व स्थानीय निकाययात बल्लाकेमाःगु आवश्यकता थौं जुयाच्वंगु दु ।
थौंया आवश्यकतायात थुइकाः राजनीतिक पार्टीया नेतातय्सं निर्णय याय्माःगु वर्तमान अवस्थाय् राजनीतिक नाफा घाटाया बिचाः याय्गु मखसें देय्या आवश्यकतायात कयाः बिचाः याय्माःगु खः । तर थौं उगु ज्या जुयाच्वंगु मदु । अथे धइगु राजनीतिक पार्टीया नेतात देय्या आवश्यकता छु खः धकाः थुइकेत तकं तयार मजुयाच्वंगु खः वा थःगु स्वार्थ कथं जक देय्या नेतृत्व बीगु यानाच्वंगु धइगु खँ आः वयाः स्पष्ट जूगु दु ।
प्रधानमन्त्री ओलीया प्रतिगमन भिंकेगु ज्या सर्वोच्च अदालतं याःगु मेगु निर्णय पूर्ण रुपं राजनीतिं प्रेरित जुयाच्वंगु द्वपं स्वय्म राजनीतिक पार्टीतय्सं बियाच्वंगु दु । नेकपायात विघटन यानाः पुलांगु पार्टी कथं याःगु निर्णययात कयाः पुनरावेदनया निंतिं ब्यूगु निवेदनयात सर्वोच्च अदालतं अस्वीकार याय्वं प्रधानमन्त्रीं थःगु डिजाइन सफल जूगु विश्लेषण यानाः आः हाकनं यदि सरकार क्वथलेत स्वल धाःसा वा थःत बियातःगु समर्थन लित काल धाःसा अझ नं संसद विघटन याय्गु ख्याच्वः बियाच्वंगु अवस्था दु । अले यदि प्रम ओलीं अज्याःगु पलाः ल्ह्वना धाःसा उकिया विकल्प छु जुइ धइगु न्ह्यसः नं थन ब्वलनाच्वंगु दु ।
सर्वोच्चया निर्णय लिपा संसद चालु जुयाच्वंगु दु । तर वर्तमान सरकारं संसदयात माःगु बिजनेश धाःसा बीगु ज्या यानाच्वंगु मदु । थ्व नं छगू प्रतिगमनया निरन्तरता खः । बिजनेश मदय्वं संसदं छुं नं ज्या याय्फइगु अवस्था मदु । तर सरकारं धाःसा बिजनेश बीगु छुं हे कुतः यानाच्वंगु मदु । अथे धइगु आःया अवस्थाय् संसद धइगु किसिया क्यनेगु वा जक जुयाच्वंगु दु । थुकियात पनेगु खःसां नं आः याकनं हे न्हूगु सरकार गठनपाखे राजनीतिक पार्टीत वनेमाःगु आवश्यकता थौं जुयाच्वंगु दु । मखु आः वयाः न्हूगु सरकार दय्केमफुत धाःसा निश्चित दु, थ्व संसदं छुं हे ज्या याय्मफय्क भंग जुइ । गुकिया लिच्वः नेपाःया संसदीय इतिहासया निंतिं दकले बांमलाःगु ई जुइगु सम्भावना दु ।
अथेजुयाः ई दुगु इलय् राजनीतिक पार्टीतय्सं न्हूगु सरकार गठनया निंतिं पहलकदमी काय्माःगु आवश्यकता थौं जुयाच्वंगु दु । आःया अवस्थाय् पार्टीगत वा व्यक्तिगत नाफा घाटाया ल्याःचाः यानाच्वनेगु खःसा गुगुं नं इलय् देय् हाकनं प्रतिगमनया लँपुइ वनेफु । थौं राजनीतिक अवस्थातक वय्त आपालं संघर्ष जूगु दु । देय्या आपालं सहिदपिसं देय् व जनताया हितया निंतिं धकाः थःत याःगु बलिदानीयात सितिं मवंकेगु खःसा राजनीतिक नेतातय्सं गुलिफु उलि याकनं न्हूगु सरकार दय्केगु लँपु चाय्केगु हथाय् जुइधुंकूगु दु । आः प्रधानमन्त्री ओलीं ल्ह्वनाच्वंगु पलाःयात इलय् भिंकेगु दायित्व विशेष यानाः नेपाली कांग्रेसया सभापति शेरबहादुर देउवायाके वनाच्वंगु दु ।
अले वर्तमान लोकतन्त्रयात संस्थागत यानाः विकास याय्गु दायित्व नं वय्कःयात हे दु । यदि देउवां इलय् सरकारया नेतृत्व बियाः लोकतान्त्रिक गणतन्त्रयात संस्थागत याय्गु खःसा राजनीतिक रुपं वय्कःयात घाटा मखु नाफा हे जुइ । थ्व इलय् वयाच्वंगु मौकायात वय्कलं क्यास याय्फइगु खः वा मखु धइगु न्ह्यसः थन ब्वलनाच्वंगु दु । गुगुं नं निर्णय इलय् मजुल धाःसा उकिं फाइदा मखु बेफाइदा जूगु आपालं इतिहास दु । झीगु निंतिं नं थ्व ई हाकनं छकः न्हूगु इतिहास निर्माण याय्गु दायित्व वयाच्वंगु दु । उकियात पूवंकेमाःगु आवश्यकता थौं जुयाच्वंगु दु ।
