कोरोना महामारीं ला लुँवहःया बजाः जक मखु, नेपाः जक मखु, मुक्कं हलिंया अर्थतन्त्रय् हे लिच्वः लाकूगु दु । ततःधंगु विकसित देय्या अर्थतन्त्र डामाडोल जूगु अवस्था दु । हलिंन्यंकया उद्योग, व्यवसायया उत्पादन, सेवा सकतां प्रभावित जुयाः अर्थतन्त्र स्यंगु अवस्था दु । नेपाः थुज्वःगु विकासशील देय्या नितिं थ्व तःधंगु हाथ्यालं जाःगु विषय खः । देय्या अर्थतन्त्रयात स्यंकेमबीत, लकडाउनं अर्थतन्त्रय् लाकूगु लिच्वःयात गम्भीर अवस्थातक्क थ्यंकेमबीत राहत, अनुदान वा सहुलियत ऋण आदि छु व्यवस्था याय्ज्यू, व कथंया व्यवस्था यानाः अर्थतन्त्र धिसिलाकेगु जिम्मेवारी ला राज्ययागु हे खत ।

 

उकिया नापं सम्वन्धित पेशागत संगठनपाखें नं माःकथंया योजना दय्काः सम्वन्धित निकाय, सरकारयात घ्वात्तुघ्वाय्माःगु नं खत । व ल्याखं लुँवहःया व्यवसायया ख्यलय् छु गुकथंया लिच्वः लाःगु दु, छु गुकथंया द्यापं फय्माल आदि कथंया तथ्याङ्क लिसेंया छगू प्रतिवेदन हे तयार यानाः आः ल्ह्वनेमाःगु पलाः, उकिया रणनीति, उकिं बीगु सम्भावित प्रतिफल आदि लिसेंया खँयात बिचाः यानाः दुरगामी योजना दय्केमाःगु आवश्यकता दु । थुगु पक्षय् महासंघया नवनिर्वाचित नायः माणिकरत्न शाक्यं राज्यया सम्वन्धित निकाय व राज्यया प्रतिनिधिपिंलिसे न्हापा जुयावयाच्वंगु सम्वादयात निरन्तरता बियाः आःया समस्यायात कयाः निष्कर्षतक्क थ्यनेगु योजना न्यंकादीगु दु । ‘थुगु समस्या याकःचिगु व लुँवहःया व्यवसायीतय्गु जक नं समस्या मखु, देय्या हे अर्थतन्त्रय् नकारात्मक लिच्वः लाःगु दु । सकलें छधी जुयाः न्ह्याःवनेमाःगु आवश्यकता दु’ लहनालिसे खँ ल्हासें नायः शाक्यं धयादिल ।

 

अर्थतन्त्रय् नकारात्मक लिच्वः लाःगु इलय् थुकी थःगु मातृ संगठनपाखें छुं सकारात्मक पहल जुइगु आशा याइगु स्वाभाविक खः । महासंघया न्हूगु नेतृत्वं व्यवसायीतय् थज्याःगु आशायात थुइकाः न्ह्याःवनेमाःगु छगू पक्ष खतसा मेगु पक्ष धइगु उपभोक्ताया सुविधा नं खः । लकडाउनय् च्वनाः सकसिगु आम्दानी हे ठप्प जूगु अवस्था, मुंकातःगु धेबा कुहांवयाः थःगु आर्थिक स्थिती स्यनाच्वंगु अवस्था अले संस्कृति, संस्कार कथं थीथी अवसरय् अनिवार्य मालाच्वनीगु लुँया भावं सर्गः थ्यूगु अवस्था । थज्याःगु हे अवस्थाय् लुँया भाः थहांववं १ लाख ३ हजार स्वयां अप्वः तकं जुयाबिल ।

 

खतुं आः लुँया भाः १२द्वः–१३द्वः या हाराहारीइ कुहांवय्धुंकल । तर न्हापाया भावय् कुहांवइगु आशा याय्फइला धाःसा थुकिया सम्भावना खनेमदु । झीगु गुलिखे संस्कार, संस्कृतियात स्वल धाःसा जन्मनिसें मृत्यु संस्कारतक्क हे लुँया थीथी तिसा ज्वलं मालाच्वनी

। थपाय्सकं लुँया भाः थहांवंगु अवस्थाय् उपभोक्तात वाथावाथा कनाच्वंगु दु । हाकनं लुँया भाः धइगु महासंघ वा नेपाल सरकारं हे नं थः यत्थे क्वःछी दुगु मखुत । अन्तर्राष्ट्रिय भाः कथं भाः थहांकुहां जुइगु जुल । 

 

थ्व सम्वन्धय् बजाःभाःलिसे हे उपभोक्तां लबः नं काय् सय्केमाःगु धयादी । ‘बजाः भाः धइगु ला थहांकुहां जुया हे च्वनी, लुँ धइगु द्याइगु खँ नं मखु । अय्जूगुलिं उपभोक्तां नं बजाः भाःयात विश्लेषणात्मक मिखां स्वयाः भाः कुहांवइगु इलय् न्याय्गु, थहांवनीगु इलय् मीगु यात धाःसा लुँया भाः न्ह्याक्व थहां वंसा उपभोक्ता द्याय् हे माली मखु’ शाक्यया धापू खः ।

 

न्हूम्ह नायःयाके विचार दु, योजना दु । आः आवश्यकता धइगु थुकियात जनमानस दथुइ यंकेगु खः, योजनाया कार्यान्वयन पक्ष दक्कले महत्वपूर्ण खः । थ्व ई धइगु हरेक क्षेत्रया नितिं तसकं हाथ्यालं जाःगु स्थिती खः । परिमाणय् म्ह्वः मुल्यय् अप्वः तूगु लुँया ख्यलय् थुकिया हाथ्या झन अप्वः दु । थज्याःगु इलय् वःगु न्हूगु नेतृत्वया नितिं थ्व हाथ्या जक मखु, छुं यानाः क्यनेगु अवसर नं खः ।