देँ न्यंक डेंगु तच्वकं न्यनावनाच्वंगु दु। इपिडिमियोलोजी व रोग नियन्त्रण महाशाखां पितब्यूगु लिपांगु ल्याः कथं डेङ्गु सङ्क्रमिया ल्याः झिंगुद्वः व न्यासः व गुइगुम्ह थ्यंगु दु।

आतकया दुने गुम्ह मनू डेङ्गुया कारणं मदयेधुंकल। महाशाखाया कथं डेङ्गु संक्रमण देय्या न्हय्खुगु जिल्लाय् न्यनेधुंकूगु दु। येँ डेङ्गुपाखें दकले अप्वः प्रभावित जुयाच्वंगु दु। येँ थौंतक डेङ्गु पुंपिनि ल्याः स्वद्वः व सच्छि व स्वम्ह थ्यंना च्वंगु दु।उगु कथं कास्कीइ निद्वः व च्यासः व पीइन्हेयम्ह, तनहुँइ निद्वः व सच्छि व न्हय्म्ह, पर्वतय् द्वछि व न्यास व ख्वीनिम्ह, चितवनय् गुसः व न्हेय्छम्ह, यलय् च्यासः व नीन्हेय्म्ह, गोरखाय् न्यासः व चय्च्याम्ह, बाग्लुङ खुसः व झिम्ह, ख्वपय् स्वसः व न्येय्न्याम्ह व स्याङ्जाय् स्वसः व स्वीन्याम्हेसित डेङ्गु पुंगु पुष्टि जुइ धुंकूगु दु।

शुक्रराज ट्रपिकल व सरुवा रोग अस्पताल, टेकुया रिसर्च युनिटया कजि व सङ्क्रामक ल्वय् विशेषज्ञ डा शेरबहादुर पुनं धयादिल – ‘पोस्ट मनसुन झ्वः झ्वः डेङ्गुया जोखिम अप्वः जुइगु खः । मोहनी क्वचायेसात्तकिं अस्पताल वइपिं ल्वगिंतय् ल्याः अप्वःया च्वंगु दु। समुदाय जःछि डेङ्गु न्यनावनाच्वंगु खनेदु ।’ विसं २०८० पुस मसान्ततक देयन्यकं थ्यंमथ्यं पीनिद्वः स्वयां अप्वः डेङ्गु सङ्क्रमण पुष्टि जुइधुँकूगु खसा नीम्ह सिइगु खः। थ्व ल्वय् एजिप्टाई जातया मिसा पत्तिं न्यातकि न्यनावनीगु छगू प्रकारया कीटजन्य ल्वय् खः।

पत्तिं मन्याकेत म्हःछम्हं त्वपुइगु वसतं पुयेगु, लः मुनिगु गाः ल्हाकाबियेगु, त्वनेगु लः वा धः बाः वयाच्वंसा झिंकेगु, प्वंगु थलबल भ्वपुइका तयेगु, लः ट्यांकी खाली याना बरोबर सफा यायेगु व द्यनेबले झूल छ्यलेगु यायेमाः। डा पुनया कथं थ्व ल्वचं बचे जुइया लागि पत्तिं मन्याकुसेंं च्वने फयेकेमाः । फत्तियांफक्व झूल छ्यलेगु बाँलाः । जटिल लक्षण खनेदुसा गुलि फू उलि याकनं स्वास्थ्य संस्थाय् सम्पर्क तयेमाः।

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीं सङ्घीय संसदय् वइगु अधिवेशनं आः दुगु नेपाल प्रहरी ऐनयात संशोधन याना विधेयक प्राथमिकताय् तया पारित यायेगु जुइ धका धयादीगु दु।

नेपाल प्रहरीया ग्वसालय् ६९ क्वःगु प्रहरी दिवस, २०८१ या लसताय् जुगु ज्याझ्वलय् सम्बोधन यानादीसे प्रधानमन्त्री ओलीं प्रहरी ऐन संशोधन यायेगु विधेयक मन्त्रिपरिषदं पारित याये धुकुगु दु संशोधित कानुन संसदं पारित जुइ धुका प्रहरीया न्हुगु दिं वइ धका धयादीगु खः। उगु विधेयकयात नकतिनि हे माःगु सुझावया निति लोकसेवा आयोगय् छ्वये धुकुगु दु।

राष्ट्रिय समाचार समिति (रासस) पाखें मंगलबाःनिसें नेपाल भाषा व मैथिली भाषाया समाचार सेवाया परीक्षण न्ह्याकूगुलि देय्या थी थी खलः व पुचःपाखें लसकुस याःगु दु।

नेवाः देय् दबू केन्द्रीय समितिपाखें छगू विज्ञप्ति पिथना नेवाः व मैथिली भाय्या बुखँया समाचार पिथसें राससं थःत अब्बल साबित याःगु धाःगु दु। समितिया नायः पवित्र बज्राचार्यं पिथना दिइगु उगु विज्ञप्तिइ धयातःगु दु – “समावेसी समाज व संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रयात स्थायित्व बिइत राससया न्ह्याःकूगु थ्व ज्यांः माक्वः तिबः बिइगु भलसा काये थाय् दु।”

अथे हे नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूपाखें छगू विज्ञप्ति पित ब्यूसे नेपाल व मैथिली भाषाया बुलेटिन पिदंगुलि लसता प्वंकुगु दु। विज्ञप्तिइ नायः नृपेन्द्रलाल श्रेष्ठं बुखँ बुलेटिन पिथनेगु थ्व ज्याः संविधानया मर्म व भावना अनुवाद यायेगु कुतः खः धासे थुकिं नेवाः व मैथिली भाय्या सञ्चार माध्यमतय् विकास व प्रवद्र्धनय् तिबः जुइगु जक मखसें रासस संस्थायात व्यापकता दयेकेगु व अपनत्व भाव थनेगु दिशाय् नं यक्वः ग्वाहालि जुइगु भलसा प्वंकादिइगु दु।

अथे हे मिथिला नाट्यकला परिषद्, मैथिली विकास कोष व मधेस प्रज्ञा प्रतिष्ठानं नं मातृ भासं बुलेटिन पिथनेगु राससया ज्याःयात च्वछासे लसकुस याःगु दु।

धौलागिरी च्वापुगुँ गयेगु झ्वलय् सीइपिं न्याम्ह रुसी पर्वतारोहीतय् सीम्ह थौ येँ हःगु दु। न्हय्द्वः व सच्छि मिटर च्वय् सिनाच्वंगु अवस्थाय् उमिगु सीना च्वंगु लुगु खः।

रुसी पर्वतारोहीपि सीम्ह हेलिकप्टरं येँ व्छयागु दु धका जिप्रका म्याग्दीया प्रमुख प्रहरी नायव उपरीक्षक भरत श्रेष्ठं कनादिगु दु। सेभेन समित ट्रेकया सञ्चालक मिङमा शेर्पा नं दुथ्यागु टोलीं सीम्ह ल्ह्वना हया एअर अल्टिच्युडया हेलिकप्टरं इटली आधार शिविर तये हःगु व अनं येँया त्रिविवि शिक्षण अस्पताल व्छगु खः।

रुसी पर्वतारोहीत न्हेय्द्वः व खुसः मिटर च्वये वंगु असोज २१ गते सुथ ११ बजेनिसें सम्पर्कविहीन जूगु खः। च्वापुगुँ गपिं १४ म्ह मध्ये निम्ह गयेत ताःलागु खःसा मेपिं न्हेय्म्हं दथुइ हे आरोहण परित्याग याःगु खः।

हलिमयया न्हय्गूगु (८,१६७ मिटर) तजाःगु थ्व च्वापुगुँ धौलागिरि गाउँपालिका–४ य् लाः।

सञ्चार व सूचना प्रविधिमन्त्री पृथ्वी सुब्बा गुरुङं समाजया विविधतायात ल्यंकातयेत भाषाभाषीया समाचार मदयेक मगाः धका धयादिइगु दु। थौ छगु ज्याझ्वः दथुइ नेपाल टेलिभिजनय् नेपाल भाषा समाचार प्रसारणया उलेज्याः यासें मन्त्री गुरुङ देय्या विविधतायात संरक्षण यायेत विविध भाषां हे बुखँ बिइगु जरुरी जूगु धका धयादिगु खः।

“नेपाः विविधता जाःगु देय् खः, यक्वः विविधतां जाःगु नेपाली कपं समाजयात संरक्षण यायेमाः,” मन्त्री गुरुङं धयादिल – “राज्यया फुक्क निकायलय् समाजया किपाः थें खना कःघाना यंकेमाः।” मन्त्री गुरुङं नेपाल टेलिभिजनं विविधता दुने एकता मालेमाःगु व म्हिगः बहिष्करणय् लानाच्वंपि समुदायतयेत ध्यानय् तया ज्याः याना यंकेमाःगुलि बः बियादिगु खः।

“नेपाल टेलिभिजन राज्ययागु खः, थुकिई राज्य झल्के जुइमाः,” वय्कलं धयादिल – “येँ नेपाल भाषा न्ववाइपिं यक्वः दु । थ्व हे भासं बुखँ न्यंने व स्वये खना नेवाःतयेत गर्व ताई, थ्व नेपाल टेलिभिजजया गौरव याये बहःगु ज्याः खः।” रासस न म्हिगः मंगलबाः नेपाल भासं समाचार सेवा न्ह्याःके धूकूगु न्ह्यःथसें मन्त्री गुरुङं नेपाल टेलिभिजनंं थौं नं निसें सेवा न्ह्याःकूगु महत्वं जाःगु ज्याः जूगु व बुखँया माध्यमं जनताया दथुइ भलसा थनेगु कथंया सामग्री दयेकेगु व प्रसारण यायेमाःगुलि बः बियादिगु खः।

मन्त्रालयया सचिव राधिका अर्यालं सरकारया सच्छि दिंया ज्याःया धलखय् नेपाल टेलिभिजनं यायेमाःगु छगू महत्वं जाःगु ज्याः इलय् हे यायेत ताःलाःगु व थुकि नेवाः भाय् ल्हाइपिं समुदायया भाषा जक मखु लिपिया नापं संरक्षण यायेत तिबः जुवनिगु भलसा प्वंका दिल। नेपाल टेलिभिजनया नायः समीरजंग शाह नं स्रोत साधनया मगाः मचासां देय्या थी थी भाय् संरक्षण व सम्बद्र्धन यायेगु राज्यप्रतिया थःगु दायित्व पूवंकेत नेपाल टेलिभिजन तयार दूगु खँ कनादिल।

महाप्रबन्धक फुलमान बलं राज्यया प्राथमिकता यात न्ह्यःज्याकेत वंगु दँनिसें भाषाभाषीया बुखँ प्रसारण न्ह्याःके धुनागु धासें बागमती प्रदेशया निगूगु तःधंगु भाय् नेपाल भाषाया प्रसारण थौं नं निसें न्ह्याःकेगु ह्वःता चुलागु खँ कनादिल। नेपाल टेलिभिजनं थौं न्हिनय् ४ः३० बजे नेपाल भासं समाचार प्रसारण याःगु खः। नेपाःया जनगणना २०७८ कथं नेवाः भाय् ल्हाइपिं जनताया ल्याः च्यागु लखः व न्यय् स्वंद्वः (स्वंगु प्रतिशत) दु ।

नेपाल टेलिभिजनं वःगु दँनिसें तामाङ व गुरुङ भास न बुखँ प्रसारण न्ह्याःकूगु खः। सरकारया सच्छि गु दिं दुने यायेमाःगु ज्या नाप नेपालय् मातृभाषां पत्रकारिता सच्छि दँ दुगु लसताय् न थुगु ज्याझ्वः जुगु खः।