यलया दौवहालय् रात्रिकालीन व्यापार मेला जुइगु दु। वडा नं १६ कार्यालयं म्हिगः छगू पत्रकार सम्मेलन याना स्थानीय जात्रा, पहिरन, पहिचान व संस्कृतियात थकायेगु नापं स्थानीय उत्पादनया बजारीकरण यायेगु कुतःया निति यल महानगरपालिकाया वडा नं १६ महिला समितिया ग्वसालय् थ्व हे वइगु कात्तिक ११ व १२ गते सनिलया ४ निसे ९ बजेतक रात्रिकालीन व्यापार मेला याइगु जुगु दु।

वडा नं १६ या अध्यक्ष निर्मलरत्न शाक्यं पर्यटनया यक्को सम्भावना दुगु थाय् जुगुलि स्थानीयतयेत ब्यापार ब्यवसाय् अप्पोकेगु कुतः जुइ धका धयादीगु खः। “थुगु मेलाय् हस्तकला महासङ्घ, पाटन पर्यटन विकास संस्थाया ग्वहालि दइगु, महानगरपालिकाया दीर्घकालीन योजनायात ग्वहालि यायेगु उद्देश्य कथं थुगु ज्या यायेत्यनागु खः।

मिसापिन्स छेँ छेँय् उत्पादन यायेगु हस्तकला लगायत सामग्री मिया आर्थिकोपार्जन यायेगु ह्वता चुलाइ”, धका वयकलं धयादीगु खः। अध्यक्ष शाक्यं थुकिइ स्थानीय श्रम, सीप व क्षमताया बजारीकरण यायेगु नापं समुदायया आयआर्जनय् ग्वहालि जुइगु भलसा दु । मेलाय् इलय् साङ्गीतिक ज्याझ्वः न दु धका वयकलं जानकारी बियादीगु दु।

मेलाय् स्थानीय हस्तकलाया सामग्री, स्थानीय नेवाः नँसाः न दइ धका ग्वसाः खलःपाखे जानकारी ब्यूगु दु। “स्थानीय व्यापार थकायेगु नाप मिसापिनिगु आयआर्जन थकायेगु कुतः खः, यलय् चौबीसै घण्टा ब्यापार ब्यवसायी यायेगु कुतः कथं थुगु मेला यायेत्यनागु खः धका वडाध्यक्ष शाक्यं धयादीगु खः।

राष्ट्रिय समाचार समिति(रासस) पाखें राससनाप स्वापू दूगु ऐतिहासिक महत्वया प्यपाः किपाः त्रिभुवन विशवविद्यालय पत्रकारिता व आमसञ्चार केन्द्रीय विभागयात लःल्हागु दु।

किपाः लःल्हासें राससया कार्यकारी नायः धर्मेन्द्र झा न पत्रकारिता व आमसञ्चार ब्वनिपिं ब्वनामितय् निंति राससपाखें उपलब्ध यानाब्यूगु किपात ज्याःख्यलय् दै धकाः भलसा प्वंका दिल।

विभागया प्रमुख डा कुन्दन अर्यालं पत्रकारिता व आमसञ्चार विषयया उच्चशिक्षाया अध्यापनया नापनापं थुकिया चीहाकःगु तालिम ज्याझ्वः नं याये त्यनागु खँ कनादिल।

उगु ज्याझ्वलय् राससया महाप्रवन्धक सिद्धराज राई, नायब महाप्रवन्धक सोमनाथ लामिछाने, प्रधान सम्पादक उत्तम सिल्वाल व आलेख शाखा प्रमुख कृष्ण अधिकारी नं दूगु खः।

नेपाःलिसें हलिन्यंक पोलियो दिँ हन। थुगु दँया दिँया नारा ‘पोलियो सिधयेके नु’ धैगु खः।दिं हनेगु झ्वलय् स्वास्थ्य नापं जनसङ्ख्या मन्त्री प्रदीप पौडेलंं भिडियो सन्देशपाखें पोलियो ल्वय् न्हंकेगु विश्वव्यापी महान् अभियानय् ब्वति कायेत दकसितं इनाप यानादीगु खः।

वय्कलं सन्देशय् पोलियो न्हंकेगु महान् अभियानय् ब्वति कायेगु धैगु थः मचाखाचातय्त खुदँ दुने हे छला÷छला पाक्क स्वकःतक पोलियो नकेगु धकाः उल्लेख यानादीगु दु। मन्त्री पौडेलं सुइपाखें बिइगु पोलियो खोप नं १४ वाःदुपिं व ९ वाःदुपिं मस्तय्त छकः÷छकः बिइमाःगु खँ कनादि।

“आः नं छुं देशय् पोलियोया न्हू ल्वगित खनेदयाः च्वंगु दनि, विश्वया गुलिखे देशय् लकसय् नं पोलियोया भाइरस खनेदूगुलिं पोलियोया जोखिम ल्यनाच्वंगु हे दनि”, वय्कलं धयादिल, “झीगु देशया सन्र्दभय् नं लकसय् पोलियो भाइरस दूगु÷मदूगुबारे याइगु निगरानीयात अझ स्याचुकूगु दु।” संसारं पोलियो ल्वय् मन्हं तले झीपिं नं पोलियो थें ग्याना पुगु ल्वय्या जोखिमय् हे दइगु खँ मन्त्रीया धापू दु।

वय्कलं नेपालय् नं पोलियोया जोखिम आः नं म्हो मजूगुलिं दक्व अभिभावकतय्त थः मचाखाचातय्त धयातःगु ईलय् हे पोलियो खोप बिइत इनाप यानादीगु खः। म्हुतुं नकीगु खोप (ओरल पोलियो भ्याक्सिन) स्वकः तक मस्त ६ वाः, १० वाः व १४ वाः दइबलय् व सुईपाखें बिइगु खोप (इनएक्टिभेटेड पोलियो भ्याक्सिन) निकःतक १४ वाः व ९ वाः दइलबय् बिइ।

वंगु जेठय् टुकुचा खुसि व बागमती खुसिया दोभान टेकुइ पोलियोया जिवाणु लुया वःबलय् येँगाःया स्वंगू जिल्लाय् न्यादँ स्वयां क्वय्यापिं मस्तय्त पोलियोविरुद्धया खोप ब्यूगु खः।

अधिकारकर्मीतय्सं न्हापाया द्वन्द्वया तुलनाय् मानवअधिकार उल्लङ्घनया घटना म्हो जूसां नं सिमान्तकृत पुचःतयेत राज्यया मूलप्रवाहीकरणय् हयेगु विषय आःतक नं हाथ्या हे तिनि धकाः धयादीगु दु।

वय्कःपिंसं मुलुकया मानवअधिकारया अवस्था भिनावयाच्वंगु दु धासे आः राज्यया सेवा प्रवाहपाखें वञ्चितीकरणय् लाःपिं समुदायतयेत नं सामाजिक न्याय व मानव अधिकारय् पहुँच दयेकेत फुक्क थासं कुतःयाये माःगु खँ पिथनादिल। मानवअधिकार, शान्ति व सुशासनया क्षेत्रय् ताःईनिसें ज्या यानावया च्वनादीम्ह मधेश मानवअधिकार गृहया संस्थापक अध्यक्ष रवीन्द्रनाथ ठाकुरंं न्हापा मानवअधिकार व शान्तियात केन्द्रय् तयातःगुली आः म्हो ल्यादुपिं सीमान्तकृत पुचःया हक अधिकार प्राप्तिया लागि थःपिंसं वकालत यानाच्वनागु लिसः बियादिल।

वय्कलं धयादिल, “राज्यं ब्यूगु न्याय व मानवअधिकारलिसे सम्बन्धित आरक्षणय् आदिवासी, मधेसी व दलितत दुने न्हापांनिसें पहुँच दुपिं च्वय्या स्तरयापिनिगु हे हालिमुहाली दूगुली आः अवसरपाखें वञ्चित म्हो ल्याःदुपिंत राज्यया मूलप्रवाहय् स्वाये हयेमाः।” लुम्बिनी प्रदेश सरकारं थःपिंसं न्ह्यथना वयाच्वनागु विषययात निजामती ऐन निर्माणय् म्हो ल्याःदुपिंत प्यंगू प्रतिशत व यौनिकनापं लंैगिक म्हो ल्यादुपिंत छगू प्रतिशत आरक्षणया व्यवस्था यानाः सामाजिक न्याय क्वय्या स्तर थ्यंक प्रवाह यायेगु नीयायेगु कुतःयात केन्द्रं नं नालाःकायेमाःगु नायः ठाकुरया धापू दु।

न्हापा तराइया जिल्लाय् मानवअधिकार उलङ्घनया घटना उलाः क्यनेत सक्रिय उगु संस्थां अन सक्रिय सशस्त्र समूहयात वार्ताया माध्यमपाखें राजनीतिया मूलधारय् हयेत सफल जूगु दाबी याःगु दु। उगु संस्थायात राज्यं मानवअधिकार संरक्षणय् विशिष्ट योगदान ब्यूगु धकाः मूल्याङकन यानाः सम्मान तकं देछाःगु दु।वय्कलं तंपिं मनूतय्गु छानबिन व सत्यनिरुपणनापं मेलमिलाप आयोग गठनय् द्वन्द्वबारे स्यूपिं व योगदान ब्यूपिं मनूत ल्ययेमाःगुली नं सुझाव बियादिल।

सूचना व मानवअधिकार अनुसन्धान केन्द्र नेपालगञ्जया प्रमुख विश्वजीत तिवारींं संविधानय् उल्लेख जूगु हकअधिकार नीस्वनेत केन्द्र, प्रदेश व स्थानीयतहपाखें एकीकृत कानुन दयेकाः कार्यान्वयनय् यंकेमाःगु आवश्यकताय् बः बियादिल।

सुन्दरीजल प्रशोधन केन्द्रया प्रशोधन क्षमतां फय् मफूगु मेलम्ची खुसिया अप्वः लः बागमती खुसिइ छ्वगु दु।

थौंकन्हय् मेलम्ची लाख मेलम्ची खानेपानी विकास समितिया कार्यकारी प्रमुख रत्न लामिछाने कनादिगु दु। वय्कलं धयादिल, “मेलम्चीपाखें न्हिथं २५ क्वति वयां अप्वः लः वयाच्वंगु दु, १८ लाख लिटर लः प्रशोधन याना छ्वयाच्वंगु दु, प्रशोधन क्षमता स्वया अप्वः लः बागमती खुसीइ छ्वयाच्वंगु दु।”

सुन्दरीजलय् च्वंगु लः प्रशोधन केन्द्रया क्षमता स्वया अप्वः जूगु लः बागमती खुसीइ छ्वगु कारणं आः बागमती खुसिया बहाव नं अप्वःया वयाच्वंगु समितिं धाःगु दु। मेलम्चीया अप्वः जूगु लः बागमती खुसिइ छ्वयाच्वंगु हुनिं फोहर खनेदयाच्वंगु खुसी छसिकथं यचुया वनाच्वंगु खँ लामिछानें धयादिगु दु।