त्रिभुवन विश्वविद्यालय शिक्षण अस्पतालय् प्रोस्टेटया शल्यक्रियालिपा स्वास्थ्यलाभ यानाच्वनादीम्ह राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलया स्वास्थ्य स्थितिया बारे उपराष्ट्रपति रामसहायप्रसाद यादवं थौं न्हिनय् उगु अस्पताल झायाः सिइकादीगु दु।

राष्ट्रपति पौडेल वंगु बुधबाः सुथय् वासः यायेत अस्पतालय् भर्ना जुयादीगु खः। (रासस)

पर्यटन ख्यलय् ज्या यानाच्वंपिं मिसताय्गु मंकाः संस्था ‘टुरिजम सिस्टहुड नेपाल एसोसिएसन’या नायः पदय् जुनु मलेखु निर्वाचित जुयादीगु दु।

एसोसिएनया शुक्रबाः सनिलय् क्वचाःगु खुक्वःगु वार्षिक साधारणसभा नापं निर्वाचनपाखें मलेखुया नायःसुइ गुम्ह दुजःया कार्यसमिति निर्विरोध निर्वाचित जूगु खः।

क्याथे प्यासिफिक एयरलाइन्सया नेपाल प्रमुख मलेखुं डेढ दशक स्वयां न्ह्यःनिसें पर्यटन ख्यलय् ज्या यानाः वया च्वनादीगु दु। अथे हे, न्वकूलय् रोजीना रञ्जित, महासचिवय् पावना श्रेष्ठ, छ्ञ्याजेय् वेञ्जु मुखिया व दुजलय् केविना पाल अधिकारी, प्रज्ञा शर्मा, युविका भण्डारी, हेमा श्रीपाली व सुचिता जोशी निर्वाचित जुयादीगु दु।

सन् २०१८ य् गुम्हसिनं न्ह्याःगु उगु एसोसिएसनं पर्यटन ख्यलय् ज्या यानाः वयाच्वंपिं मिसातय्त धिसिलाकाः नेतृत्व विकासया ज्या यानावयाच्वंगु नवनिर्वाचित नायः मलेखुं धयादिल। उगु एसोसिएसनय् आःवयाः ५० स्वयां अप्वः मिसात दुथ्याःगु दु।

नेपाल पत्रकार महासङ्घया अध्यक्ष पदय् न्याम्हेसिगु उम्मेदवारी लाःगु दु। अध्यक्ष पदया निति निर्मला शर्मा, कमल गिरी, देवीप्रसाद सापकोटा, रमेश बिष्ट व लालसिंह (एलएस) लामाया उम्मेदवार ब्यूगु दु।

गिरी प्रेस सेन्टर नेपाल नेतृत्वया मंकाः प्यानलय् उम्मेदवारी ब्यूगु खःसा शर्मां प्रेस चौतारीया प्यानलय् उम्मेदवारी ब्यूगु खः।अथेहे, बिष्टं स्वतन्त्र उम्मेदवारी ब्यूगु दु।

वरिष्ठ उपाध्यक्षय् गोविन्दप्रसाद चौलागाईं, दामोदरप्रसाद दवाडी, दीपक आचार्य व रोशन पुरीें उम्मेदवारी ब्यूगु दु। चौलागाई चौतारी नेतृत्वया प्यानलय् उम्मेदवार ब्यूगु खःसा पुरी प्रेस सेन्टर नेतृत्वया प्यानलं उम्मेदवार ब्यूगु खः।

मिसा उपाध्यक्ष महिलाय् गङ्गा पौडेल व नितु पण्डितया उम्मेदवारी लागु दु। महासचिवय् जन्मदेव जैसी, प्रकाश थापा, रामप्रसाद दाहाल लेखनाथ न्यौपानेपिन्स उम्मेदवार ब्युगु दु।

अथेहे आदिवासी जनजाती मिसा सदस्यय् देविका घर्ती मगर व दलित मिसा सदस्यय् साबित्री रसाईली निर्बिरोध निर्वाचित जुगु दु।

दँय् दसं मार्गशीर्ष शुक्ल पञ्चमीया न्हि न्यायेका वयाच्वंगु विवाह पञ्चमी नखः थौं देय्न्यंक श्रीरामचन्द्र व सीताया पूजायानाः छुमा कथं इहिपाः याकाः न्यायेकाच्वंगु दु।

त्रेतायुगय् थौंया न्हि (मार्गशीर्ष शुक्ल पञ्चमी) सीता व रामया इहिपाः जूगु लुमंतिइ देय्न्यंक राम–सीताया पूजा आराधना यानाः थ्व नखः हनी। मिथिलाया पुलांगु राजधानी जनकपुरधामय् भगवान् राम व सीताया इहिपा महोत्सव थौं विधिपूवंक जुइ। गोस्वामी तुलसीदासं रामायणय् न्ह्यथना तःकथं जनक नन्दनी सीताया इहिपा जूगु दिंयात लुमंका मिथिलावासीं थुगु नखःयात विशेष मू बियाः न्यायेकाच्वंगु दु।

त्रेतायुगय् मिथिलाया जुजु जनकं थः म्ह्याय् सीताया स्वयंवरया निंतिं तयातःगु महाद्यःया धनुषयात अयोध्याया जुजु दशरथया तःधिम्ह काय् रामं स्वंगू कुचा थलयानाबिल। महाद्यःया धनुषयात त्वःथुले धुंका मार्गशीर्ष शुक्ल पञ्चमीया न्हि राम व सीताया झःझः धाय्क इहिपा क्वचायेकूगु खः। रामायणया कथं जनकपुरधामया रङ्गभूमिइ ग्वसाः ग्वःगु स्वयंवरय् ५६ गू कोटी द्यःत वःगु धैगु विश्वास दु।

रङ्गभूमि ख्यलय् मिसा व मिजं पाखेंया दथुइ जुइगु ख्याः व गाँगाँमं वइगु याना वयाच्वंगु सीतारामया प्रतिकात्मक झाँकी व लखं लखया ल्याखं वइपिं भक्तजनं याना इहिपाया रमझमयात हे ल्यूने लाकी। न्हापा तिरहुतिया गाछीइ न्ह्याका च्वंगु थुगु महोत्सव वंगु नीदँ न्ह्यंनिसें रङ्गभूमिइ विशेष ज्याझ्वः याना न्यायेका च्वंगु दु।

श्रद्धालु भक्तजनपिं सुथः न्हापां पवित्र पुखू व खुसीइ वनाः म्वः ल्हुयाः पूजा याइ। थुबले भजनकीर्तन, रामलीला, झाँकी व प्रवचन नं न्ह्याकेगु याइ।न्हापा लछियंक तःजिक महोत्सव न्यायेका वया च्वंगुलिइ आः वया न्यान्हू तक जक न्यायेकिगु याना हःगु खः। अथेहे देय्न्यंकया राम–सीता देगलय् नं विशेष पूजा व महोत्सव यानाः विवाह पञ्चमी नखः न्यायेकेगु याः।

थौं इहिपा यायेत साइत स्वयेम्वाः धयागु सामाजिक धापू दु। भगवान् श्रीरामचन्द्रया जन्मभूमि चितवनया माडी नगरपालिकाय् च्वंगु अयोध्यापुरी जूगु सार्वजनिक चर्चां लिपा पुरातत्व विभागं उगु लागाया विज्ञतपाखें अध्ययन न्ह्याकाच्वंगु दु। अथे हे येँ महानगरपालिका–९ बत्तीसपुतली च्वंगु श्रीरामचन्द्र मन्दिरय् नं थौं इहिपा महोत्सवया ज्याझ्वः न्ह्याकूगु दु।

श्री रामचन्द्र मन्दिर जिर्णाेद्धार लिसें संवद्धन समितिया ग्वसाःलय् थन विवाह महोत्सव न्यायेकूगु खः। विवाह महोत्सव सुथय् ९ ताः ई निसें १० ताः ई तक न्ह्याःगु मन्दिर व्यवस्थापन समितिं धाःगु दु। (रासस)

हिमालय पर्वतमालाय् दइम्ह दुर्लभ कृणवक्ष रातोकण्ठ (चाइनिज रुबीथ्रोट) झंगः कञ्चनपुरय् न्हापांगु खुसिइ खनेदत। बेलौरी नगरपालिका–७ नकैया सीमसार लागाय् कृष्णवक्ष रातोकण्ठ (म्हः ब्वः हाकुया गःपः ह्याउँम्ह) झंगः लुइकूगु खः।

नेपाल पंक्षी संरक्षण संघ (विसिएन) या झंगःविज्ञ हिरूलाल डगौरा, शुक्लाफाँटा नेचरगाइड एशोसिएसनया सुवन चौधरी व महानन्द जोशीया पुचलं थुम्ह झंगः लुइकूगु खः। हिमाली लागाय् च्वापू गायेगु न्ह्याःलिसें ख्वाउँगु अप्वःया थुम्ह झंगः तराई लागाय् वइगु याइ।

“तराई लागाय् वइम्ह जुसां आपुलुं जक खने दइ”, झंगः विज्ञ डगौरां धयादिल, “कञ्चनपुरय् धाःसा न्हापांगु खुसिइ खंगु खः, थ्व झंगः थुगु लागाया निंतिं दुर्लभ हे खः।” झंगःतय्गु ल्याःचाः तयागु तदँ दुसां थ्व झंगः आःतक थन मखनाःगु वय्कःया धापू दु। वय्कःया धापू कथं थ्व झंगः बंगलादेश, भुटान, म्यानमार, नेपाः, पाकिस्तान, रुस व थाइल्याण्डय् दइपिं खः।

बर्खां हिमाली लागाय् व चिकुलां तराई लागाय् बाय् हिलाच्वनी। चिकुलां थ्व झंगः नेपाःनिसें भारतया आसाम तक बाय् हिला हिला च्वंवनी। थ्वं बर्खां खेँय् थ्वयेकी। तःधंगु सिमा व झाःलय् स्वं दयेकाः खँय् थ्वया मचा दयेकी। कृष्णवक्ष रातोकण्ठ झंगःया मिजंया तुयूगु कपाः, म्हया न्ह्यःने व पपू सिइसे च्वनीसा न्हिपं तुयुगु च्वकाय् हाकुसे च्वनी। गःपः व छातीया ब्व हाकुसे च्वनी अले कथु पाखे ह्याउँसे च्वनी।

मिसाया म्ह वचुनःगु सिइसे च्वनी। गःपः तुइसे च्वनी। “थुपि झंगःत मचा थ्वयेकीगु इलय् जोडी वा याकः याकः नं खनेदइ”, झंगःविज्ञ डगौरां धयादिल, “थ्वं चीधिकःपिं की व इमुचा यात थःगु नँसाकथं कायेगु व मस्तय्त नं नकीगु याइ ।” तराई लागाय् तान्वःया वलकि हाकनं थ्व झंगः थःगु पुलांगु थासय् हे लिहाँवनी। थ्व झंगः विशेष यानाः समुद्री सतह नं नीन्यासः निसें नीन्हय्सः मिटर जाः दुथाय् खने दयाच्वंगु दु।

सिमसार लागा संरक्षणय् स्थानीयया चिउताः अप्वःया वंगु व झंगःया सिकार यायेगु म्ह्वः जुयावंगुलिं दुर्लभ प्रजातिया झंगःत खने दूगु झंगःविज्ञ डगौराया धापू दु। (रासस)