बौद्धमार्गी रतना मालिनोङ व लर्टट्रथ आक्रापास पोङपिंस लुम्बिनीइ मायादेवीया देगलय् लुँयागु गजू छुइगु ज्या याःगु दु।

वय्कःपिन्स थाइल्याण्डं नेपाः वयाः लुम्बिनीइ विशेष पुजायासें उगु लुँयागु गजू छुइगु ज्या यानादीगु खः ।

मायादेवी देगःया पुलांगु गजू हिलेगु खँ जुयाच्वंगु इलय् लाक्क हे थाइ दातापिंसं थ्व गजू छुना बीगु खँ धाःगु दु ।

लुम्बिनी विकास कोषया सदस्य सचिव सानुराजा शाक्यया कथं मायादेवीया देगलय् छूगु गजू ६० लाख तकाया लागत खर्च यानाः दयेकूगु खः ।

अमेरिकाया शिकागोय् च्वनाच्वंपिं नेवाःतय्गु संस्था नेवाः अमेरिकन दबूया न्हूधाः जूगु दु । दबू न छगू मुँज्यां यासे सन् २०२३–२०२५ दँया निंतिं न्हूगु ज्यासना पुचः ल्यःगु खः ।

उगु मुँज्यां सरिता धौभडेलया अध्यक्षताय् झिंस्वम्हेसिया न्हूगु ज्यासना पुचः ल्यःगु खः । न्हूगु ज्यासना पुचलय् सिम्रिकमान तुलाधर व कृति श्रेष्ठ न्वकु, लिना जोशी छ्याञ्जे, गगन पियायात दांभरिंलय् ल्यःगु दुसा ज्यासना पुचःया दुजलय् अञ्जली श्रेष्ठ, रोजिना प्रधान, सुशील तुलाधर, सवनम लाखे, सुरेन्द्र श्रेष्ठ, विजयराज महर्जन, नविन्द्र महर्जन व कृष्णेश्वरी श्रेष्ठ च्वनादीगु दु ।

सन् २०१० य् नीस्वंगु दबुलिं शिकागो व थुकिया जःखः च्वनादीपिं नेवाःतय्त छप्पँ छधी याना तयेगु नापं दँय्दसं नेपाल संवत् न्हूदँ हनेगु, मंकाः म्हपुजा यायेगु, यःमरिपुन्हि हनेगुलिसें थीथी ज्याझ्वः याना वयाच्वंगु दु । नेवाः संस्कृति व नखःचखः हनेगु बाहेकं दबूपाखें दँय्दसं साहित्यिक ज्याझ्वः नं याना वयाच्वंगु दुसा दबूया पुलांम्ह नायः केशरमान ताम्राकारया सम्पादनय् ‘शिकागो नेवाः’ नांया ख्वाःपौ नं पिथना वयाच्वंगु दु ।

अथे हे इलय् व्यलय् नेपालभाषाया सफू लिसें नेपालभाषाया सफू अंगे्रजीं भाय् हिला पिथनेगु नं याना वयाच्वंगु दु । विदेशय् च्वनाः नं नेवाः भाय्, कला, संस्कृति, साहित्यया ख्यलय् ज्वःमदुगु योगदान बिया वयाच्वंगुलिं उकिया कदर यासे दबूयात ने.सं. ११३७ य् चित्तधर सिरपाः व ने.सं. ११४२ य् गिरिधरलाल साहित्य सिरपालं छाय्पी धुंकूगु दु ।

नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबू न म्हिगः संचार व सूचना प्रबिधि मन्त्री रेखा शर्मायात सिहदरबारय् नाप लाना मातृभाषा पत्रकारितया अवस्था व नेपाल टेलिभिजनय् नेपालभाषं न समाचार तयेगु बिषय ध्यानाकर्षण याकूगु दु। दबूया स्थापनाकालनिसे न्ह्याका वयाच्वंगु बिचाः नाप मुद्दा व पैरवी याना वयाच्वंगु एजेण्डा विषय नाप २०७९ पुस २३ गते क्वचाःगु प्यक्वःगु महाधिवेशन व झीक्वःगु दँ मुज्या वंगु २०७९ माघ १९ व २० गते लुम्बिनीइ जुगु न्हापागु पुर्ण केन्द्रीय समितिं पारित याःगु विषययात मन्त्री शर्मायात ध्यानाकर्षण पौं लःल्हाःगु खः।

दबूया अध्यक्ष नृपेन्द्रलाल श्रेष्ठया नेतृत्वय् मन्त्री शर्मायात ध्यानाकर्षण पौं लःल्हागुलि मातृभाषाया पत्रकारिता याःगु विकास व विस्तारया लागि राज्यं थप सहुलियत, सुविधायात नीतिगत रुपं सम्बोधन यायेत संचार व सूचना प्रबिधि मन्त्रालय न प्रभावकारी भूमिका निर्वाह यायेमाःगु माग यानादीगु खः। अध्यक्ष श्रेष्ठं नेपालय् मातृभाषा पत्रकारिताया शुरुजूगु सच्छि दँ थ्यनेत्यःगु दु। थ्व हे नेपाल संवत् १०४५ अर्थात् वि.सं. १९८२ सालया बुद्ध जयन्तीया दिं नेपालभाषाया माध्यमं न्हापागु पत्रिका बुद्ध धर्म प्रकाशित जुगु जानकारी बिःगु खः। धर्मादित्य धर्माचार्य (जगतमान वैद्य) न भारतया कलकत्तां प्रकाशित याःगु उगु पत्रिका नेपालय् हे न्हापागु  मातृभाषा न प्रकाशित याःगु न्हापागु पत्रिका खः धका अध्यक्ष श्रेष्ठं दाबी यानादीगु खः।

पत्रकार दबू न नेपाल आदिवासी जनजाति पत्रकार महासंघया समन्वय न धर्मादित्य धर्माचार्यया बुदिं बुद्ध जयन्तीया छन्हु न्ह्यः वःगु न्ह्यदँनिसे मातृभाषा पत्रकारिता दिवस कथं हन वया च्वनागु खँ मन्त्री शर्मायात जानकारी बियादीगु खः। वयकलं पत्रकार दबू न नेपाल संवत् ११४४ अर्र्थात् वइगु २०८० साल कार्तिकनिसे मेगु कार्तिक तक मातृभाषा पत्रकारिता शताब्दी महोत्सव हनेगु तयारी दु धका जानकारी बियादीगु खः। शतवार्षिकीया लसताय् न्हापाम्ह मातृभाषाया पत्रकार धर्मादित्य धमाचार्य (जगतमान वैद्य) या जीवनी प्रकाशित यायेगु, वयकःया कृतित्व व व्यक्तित्व चर्चा, वयकः शालिक अनावरण यायेगु, हुलाक टिकट प्रकाशित यायेगु, मातृभाषा पत्रकारिताबारे थीथी गोष्ठी नाप सार्क स्तरया गोष्ठी, सभा, प्यानल सहलह यायेगु योजना दु धका धयादीगु खः।

अथे हे  समावेशी सञ्चार क्षेत्रया विषय सञ्चारकःमिपिन्त दक्षता, क्षमता अभिवृद्धि, अभिमुखीकरण, युवावर्गपिन्त सञ्चार क्षेत्रय् आकर्षित यायेगु विषयलय् न बःबियादीसे नेवाः लगायत आदिवासी जनजाति पत्रकारपिन्त उत्पादन व पुनःताजगी तालिम संचालन यायेगु ज्यााझ्वः दु धका मन्त्री शर्मायात जानकारी बियादीगु दु। दबू न सरकारी सञ्चारमाध्यम नेपाल टेलिभिजनय् छु ई न्ह्यः जक तामाङ व लिम्बु भाषाय् समाचार प्रसारण शुरु यागुलि सुभाय् बियादीसे थुजाःगु ज्याझ्वः न सञ्चारमाध्यमय् सकसिगु सः व मातृभाषां सूसुचित यायेगुे हकउात सम्मान यागु दु धका धयादीगु खः।

दबू न नेपाल टेलिभिजनय् न नेपालभाषाया माध्यमपाखे समाचार प्रसारण यायेत मन्त्री शर्मायात ध्यानाकर्षण याकूगु खः। अथेहे मातृभाषा पत्रकारिता यानाच्वपिन्त राज्यं बियाच्वंगु लोककल्याणकारी विज्ञापन, झीन्यादँनिसे पत्रकारिता यानाच्वपि बिशेष भत्ता व मेमेगु अनुदान वितरण यायेगु इलय् समानुपातिक समावेशीतायात प्राथमिकता बिइत नाप समावेशीताया लागि प्रोत्साहन यायेमाःगु, सञ्चार सम्बन्धी आः अस्तित्वय् दुगु व  भविष्यय् गठन जुइगु दक्को निकाययात पूर्ण समावेशी यायेमाःगु माग दबू न याःगु दु। अथेहे मातृभाषी पत्रकारिता बिकास यायेगु निति धर्मादित्य धर्माचार्य संचार प्रतिष्ठान गठनया माग न यानादीगु खः।

गुगु बुँदे ध्यानाकर्षण पौं लःल्हानाकयादीसे मन्त्री शर्मा न नेवाः पत्रकारपिनिगु योगदानको प्रशंशा यानादीसे थीथी भाषाभाषी दुथ्याका नेपाल टेलिभिजनपाखे नेपालभाषाया समाचार प्रशारणया लागि थःम्हेसिया कुतः याये। छु दिं लिपा हे नेपालभाषाया समाचार नाप मेमेगु भाषाया न समचार वइ धका बचं बियादीगु खः।दक्को भाषाभाषीपिन्स थःगु मांभाय् यात मतिना यायेमाः व राज्य न थुकियात सम्मान यायेगु जुइ धका धयादीगु खः। वयकलं पत्रकार महासंघं दक्को पत्रकारपिन्त नापयकें माःगुलि बः बियादीगु खः। नेपाःया न्हापाम्ह मातृभाषी पत्रकार धर्मादित्य धर्माचार्य प्रतिष्ठान दयकेगु गः सकारात्मक दु धका धयादीसे राज्यं छगु प्रतिष्ठान दयकेगु लागि छगु हे समिति गठन याना उकिया अन्तर्गत दक्को कुतः यायेगु जुइ धका धयादीगु खः ।

अथे हे दबूया दुजःपि नेपाल टेलिभिजनया महाप्रवन्धक फुलमान बलयात नापलाना नेपाल टेलिभिजनय् नेपालभाषां न समाचार तयेमाःगुलि ध्यानाकर्षण पौं लःल्हागु खः।

ध्यानाकर्षण पौं लःल्हायेगु निति नृपेन्द्रलाल श्रेष्ठया नेतृत्वय् नेपाल जनजाती पत्रकार महासंघया उपाध्यक्ष अमरध्वज लामा नाप सुनील महर्जन, सुरेन्द्र भक्त श्रेष्ठ, रचना श्रेष्ठ, केके मानन्धर,राजु नापित, बाबुकाजी साःछेँ श्रेष्ठ, सुनिता महर्जन, मिना बज्राचार्य, दानदास श्रेष्ठ, पूर्णभक्त दुवाल, विगेन तुलाधर, शोभा श्रेष्ठ व ईश्वर श्रेष्ठपि वःगु खः।

राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीं मदन भण्डारी स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान, हेटौँडा अस्पतालं बिइगु सेवा सर्वसुलभ व गुणस्तरीय जुइगु भलसा काःगु दु।

अस्पतालं स्वगू तल्ला न्हुगु भवन थौं मङ्गलवाः उलेज्या यानादीसे राष्ट्रपति भण्डारीं प्रतिष्ठान न सर्वसुलभ व गुणस्तरीय स्वास्थ्य सेवा बिइगु भलसा कयादीगु खः।

जननेता मदन भण्डारीया नामं स्थापित जुगु थुगु अस्पतालं स्वास्थ्य सेवा बालाक्क बिइ धक राष्ट्रपति भण्डारीं धयादीगु खः। वयकलं जनस्वास्थ्य ज्याझ्वः नागरिकपिनिगु छेँतक थ्यकेत इनाप यानादीगु खः।

ज्याझ्वलय् बाग्मती प्रदेशया मुख्यमन्त्री शालिकराम जम्कट्टेल, पूर्वमुख्यमन्त्री डोरमणि पौडेल, स्वास्थ्य मन्त्री रामेश्वर श्रेष्ठ लगायतपिन्स अस्पतालं थःगु सेवायात अझ प्रभावकारी दयका यकिइगु भलसा कयादीगु खः।

राष्ट्रपति निर्वाचनय् ८८१ म्ह मतदातापि दु। निर्वाचन आयोगं तयार याःगु मतदाता नामावलीइ ८८१ म्हेसिगु नां दथ्याःगु दु।

प्रतिनिधिसभा सदस्य २७५, राष्ट्रियसभा सदस्य ५९ व प्रदेशसभा सदस्य ५५० याना राष्ट्रपति निर्वाचनय् ८८४ म्हेसिया मतदान याये दइ। तर थुगु पटकया राष्ट्रपति निर्वाचनय् स्वम्ह मतदाता कम जुइफइ धका निर्वाचन आयोगया प्रवक्ता शालिग्राम शर्मा पौडेलं धाःगु दु।

प्रतिनिधिसभाय् २७५ मध्ये चितवन २ पाखे निर्वाचित रवि लामिछाने पदमुक्त जुगु दु सा मनाङपाखे निर्वाचित टेबहादुर गुरुङ निलम्बन जुगु कारण मतदान याये दइमखु। अथे हे छम्ह मतदाताया विषय आयोगं निर्णय याये ल्यःदनिइ। छम्हेसिगु नां आयोगं खुले जुगु मदुनि। अय्न, महोत्तरी–१ पाखे निर्वाचित प्रतिनिधिसभा सदस्य लक्ष्मी चौधरी कोइरी न मतदान याये दइ व मदइ धइगु विषय आयोग निर्णय याःगु मदुनि।

प्रतिनिधिसभा नियमावली २०७९ राष्ट्रपतिया निर्वाचन न्ह्यः हे पारित जूलकि मतदानय् ब्बति काये खनिइ मखु । राष्ट्रपति निर्वाचन तालिका कथं निर्वाचन आयोगं बुधबाः मतदाता नामावली प्रकाशन याइ।

वयालिपा दाबी, विरोध व उजुरीया ज्या जुइ। उजुरीलिपा छानबिन फागुन ११ व १२ गते जुइ। लिपागु मतदाता नामावली फागुन १२ गते हे प्रकाशन याइगु धका आयोगया कार्यतालिकाय् दु। राष्ट्रपतिया लागि मनोनयन दर्ता फागुन १३ जुइ। २५ गते निर्वाचन जुइ।