येँ महानगरपालिकाया दथुइ च्वंगु लिच्छविकालीन हाँडीगां लागायात जीवन्त सांस्कृतिक सहरकथं विकास यायेत्यंगु दु।

येँ महानगरपालिका–५ य् लाःगु थ्व बस्ती लिच्छविकालीन सहर जूसां नं आधुनिक विकासया हुनिं थनया मूर्त, अमूर्त सम्पदातय्गु अस्तित्व सङ्कटय् लाना वनाच्वंगु खः।

प्राचीनकालंनिसें हे महत्वपूर्ण सम्पदा दूगु आधुनिक विकासं यानाः किचलय् लानाच्वंगु थुगु संरचना महानगरपालिकाया ग्वाहालिं हाकनं जीवन्त यायेत्यंगु खः। आः मू सम्पदा लागाय् वाय् छन्हु शनिबारकुन्हु गाडीत निषेध यानावयाच्वंगु खः।

महानगरपालिका—५ या वडानायः वीरेन्द्र प्रजापतिं सम्पदा लागाय् लँय् जुइत अःपुइमा धकाः महानगरपालिकाया हे ग्वाहालिं थजाःगु व्यवस्था जूगु कनादिल।

थन मू सम्पदा लागाया कथं दूगु थटु त्वाः, डथु त्वाः, कोटाल त्वाः, गहना पूखु व ङयाल्मा त्वाः लागाय् शनिबाः गाडीत निषेध यानातःगु वय्कलं कनादिल।

सोमवाः सेयर बजाःया परिसूचक नेप्से १९.९७ ल्याखं थहावना २७५८ य् कायम जूगु दु।कारोबार रकम धाःसा साढे १० अर्ब स्वया अप्पो थ्यःगु दु।

म्हिगः ८ अर्ब ८३ करोडया कारोबार जूगुलि थौ १० अर्ब ५४ करोडको थ्यःगु दु। १२६ गु कम्पनीया भाः थहावंगुलि ११२ गु कम्पनीया भाः कुहावंगु दु सा न्यागू कम्पनी स्थिर जूगु दु। म्हिगः विकास बैंक समूहय् लगानीकर्तापि आकर्षण खःगु सा थौ सोमवाः धाःसा होटल व पर्यटन सेक्टरया कम्पनीइ आकर्षण जूगु दु।

थुगु समूहया सूचक ४.९९ प्रतिशतं थहावंगु दु। विशाल बजार कम्पनी १० प्रतिशत भाः थहावंगुलि व्यापार सेक्टर ९.७ प्रतिशतं थहावःगु खः। हाइड्रोपावर ०.६२, लगानी ०.६०, जीवन बीमा १.९१, उत्पादन ०.१५, माइक्रोफाइनान्स ०.१५, निर्जीवन बीमा ०.२० प्रतिशतं थहावंगु खः।मेमेगु ०.३६, फाइनान्स १.९७, विकास बैंक १.७२ व बैंकिङ समूह ०.५९ प्रतिशतं कुहापवंगु खः।

विशाल बजार कम्पनी, तारागाउँ रिजेन्सी, खानीखोला हाइड्रोपावर, जोशी हाइड्रोपावर व अपर स्याङ्गे हाइड्रोपावरया भाः १० प्रतिशतं थहावंगु खः। लाइफ इन्स्योरेन्स कर्पोरेसनया ९.३६, अपर लाहोरेखोला ९.१९, ओरियन्टल होटल ७.८ व रिभर फल्स पावर ७.५ प्रतिशतं थहावंगु खः। नेपाल फाइनान्स ८.७, गुराँस लघुवित्त ७.७, विन नेपाल लघुवित्तक ६ प्रतिशत कुहावःगु दु।

कारोबार रकमया आधारय् नेपाल फाइनान्स, ङादी ग्रूप पावर, जानाकी फाइनान्स, एनआरएन इन्फ्रास्ट्रक्चर व एक्सल डेभलपमेन्ट बैंक न्ह्यने खने दुगु दु।

किपू नगरपालिकाया मतगणना लिपागु ब्बय् थ्यःगु दु। निर्वाचन अधिकृत इन्दिरा कार्कीया कथं झीगु मध्ये गूगु वडाय् गणना क्वचाःगु दु।

आः वडा नम्बर १० य् ल्याखायेगु ज्या जुयाच्वंगु दु। निर्वाचन अधिकृत कार्कीं ब्यूगु विवरण कथं नेपाली कांग्रेसया उम्मेदवार कृष्णमान डंगोलं ४ हजार ७ सय ६८ मत हःगु दु।

अथेहे नेकपा एमालेया उम्मेदवार डा.सुरेन्द्र मानन्धरं ३ हजार ६ सय ६६ मत, नेकपा माओवादी केन्द्रया उम्मेदवार प्रा.डा शिवशरण महर्जनं ३ हजार ३ सय २७ मत हःगु दु।

सञ्चार नापं सूचना प्रविधिमन्त्री पृथ्वी सुब्बा गुरुङं सरकार राजनीतिक स्थायित्वया नापं सङ्घीयता बल्लाकेत माःगु भिंकेज्याय् प्रतिबद्ध जुयाः न्ह्यानाच्वंगु धका धयादीगु दु।

येँय् जूगु छगू ज्याझ्वलय् वय्कलं न्हापा खनेदूगु समस्या व हाथ्यातय्गु व्यवस्थापन, राजनीतिक परिस्थितियात कः घानाः सरकार न्ह्याः वनाच्वंगु दु धका धयादिगु खः। मन्त्री गुरुङं आःया गठबन्धन सरकारं देय्यात न्हूगु लँपु बिइगु कथं नीतिगत भिंकेज्यानिसें संस्थागत व्यवस्थापनया ज्या कटिबद्ध जुयाः यानाच्वंगु दु धका धयादिल।

“थ्व स्थायी सरकार खः। यक्वसिनं थुकिया ताः ईया बारे थी थी खँ ल्हानाच्वंगु न्यना तर ढुक्क जुयादिसँ, थ्व सरकार उखेथुखे जुइमखु । देय्यात न्हूगु लँपुइ यंकाः हे त्वःतिइ”, वय्कलं धयादिल, “राज्यया पुलांगु नीति परिमार्जन, डिजिटल माध्यमपाखें स्वदँ दुने थ्यंमथ्यं स्वंगू लख युवातय्त रोजगारी, सङ्घीयतायात साल्लुक चकंकेगु, वन, प्रहरी, निजामती सेवालिसें ऐनयात माःकथं परिमार्जन यायेगु ज्याय् सरकार जुयाच्वंगु दु।”

मन्त्री गुरुङं विकासया निंतिं स्वंगू खर्ब जक बजेट फ्यानातःगु अवस्था नं पुँजीगत खर्च याये मफूगु विडम्बना खः धासें आः सरकारं खर्चय् बः बिइगु व उकिया निंतिं नीतिगत व कानुनी भिंकेज्या याइगु नं धयादिल।

पालिकाय् खालि जुयाच्वंगु थीथी ४१ पदय् जूगु उपचुनावय् आःतक ३४ गु पदया लिच्वः सार्वजनिक जूगु दु।

निम्ह अध्यक्ष, छम्ह उपमेयर, छम्ह उपाध्यक्ष व ३० गु वडाध्यक्षय् लिच्वः वये धुकुगु दु। गाउँपालिकाया निम्ह अध्यक्ष मध्ये दैलेखया महाबु गाउँपालिकाय् एमालेया जंगबहादुर शाही व मोरङया ग्रामथानय् माओवादी केन्द्रया नमोनारायण माझी विजयी जुइ धुकुगु दु।

न्हापा जूगु २०७९ या चुनावय् निगु गाउँपालिकाय् अध्यक्ष कांग्रेसं त्याकूगु खः। अथेहे जाजरकोटया नलगाड नगरपालिकाया उपमेयरय् माओवादी केन्द्रया देवका लामिछाने विजयी जूगु दु।

लिच्वः वःगु ३० वडाध्यक्षमध्ये कांग्रेसं १५, एमालें ५, माओवादी केन्द्रं ४, जसपा नेपालं २, रास्वपां १, एकीकृत समाजवादीें १, नेमकिपां १ व स्वतन्त्र उम्मेदवारं छम्ह त्याःगु दु। आः छम्ह मेयर, स्वम्ह उपाध्यक्ष व स्वम्ह वडाध्यक्षया लिच्वः वये ल्यःदनिइ।