प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ यात नेपाः भ्रमणय् वयाच्वम्ह जापानी विदेशमन्त्री खामिखावा योको न नापालागु दु ।

प्रधानमन्त्री कार्यालय सिंहदरबारय् थौ निम्ह दथुइ निगुपक्षीय च्युता, आर्थिक सहकार्य लगायतया विविध विषय सहलह जुगु दु धका प्रधानमन्त्रीया परराष्ट्र सल्लाहकार डा.रुपक सापकोटां धाःगु दु।

प्रधानमन्त्री प्रचण्डं नेपाल–जापान दथुइ कूटनीतिक सम्बन्ध स्थापित जूसा निसे नेपाःया आर्थिक नाप सामाजिक विकासय् जापान सरकारं ग्वहालि यानावया च्वंगु व लिपागु इलय् नेपाःया तधःगु पूर्वाधार निर्माण व महत्त्वपूर्ण ग्वहालि याना वयाच्वंगु दु धका धाःगु खः।

वयकलं नेपाःया पूर्वाधार नाप आर्थिक–सामाजिक ख्यलय् जापान सरकारं बियावयाच्वंगु ग्वहालियात सुभाय् देछनादीगु खः। उगु ज्याझ्वलय् प्रधानमन्त्रीया परराष्ट्र सल्लाहकार डा. सापकोटा, परराष्ट्र सचिव सेवा लम्साल, जापानया लागि नेपाःया राजदूत डा. दुर्गाबहादुर सुवेदी, नेपाःया लागि जापानी राजदूत किकुता युताकालगायतया उच्च अधिकारी दथुइ ब्बति दुगु खः।

अन्तराष्ट्रिय हाइकु दिवस अप्रिल १७ या लसताय् थनया गौतम बुद्ध सभाकक्ष, महान्यायाधिवक्ता कार्यालय भवन, सिंहदरवारय् जूगु छगू समारोहस पूर्व प्रधानन्यायाधिस कल्याण श्रेष्ठं नेपालभाषाया आधुनिक गद्य कविताया छम्ह न्ह्यलुवाः, हाइजिन श्यामसुन्दर सयँजुया ‘हाइकु किचः’ नांगु ससफूया विमोचन यानादिल।

उगु ज्याझ्वलय् मूपाहां पूर्व प्रधानन्यायाधिस श्रेष्ठं थःगु मून्वचू बिइगु झ्वलय् म्हो शब्द, गहन बिषय, गहन संप्रेशन, गहन चेतनायात शसक्त रुपं न्ह्यब्वय्गु माध्ययम हाइकु जुयाच्वन धकाः धयादिसें थःत नं हाइकुं सालाकाल धकाः धयादिल। वहुआयामिक व्यक्तित्व श्यामसुन्दरया योगदानयात कदर यायेया निंतिं प्रतिष्ठान चायेकेगु आदि ज्याये थम्हं माक्व ग्वहालि यायेगु बचं नं वय्कलं बियादिल।

थ्व सिबें न्ह्यः नेवाः हाइकु ख्यःया नायः लिसें सभाया नायः जुयादीम्ह भाजु सुरेश प्रधानं नेपालय् हाइकु च्वय्गु ज्या न्ह्याःगु ई ने.सं. १०७९ (२०१६) सालं निसें हे हाइकु च्वयाः वैच्वनादीम्ह श्यामसुन्दर सयँजुया हाइकुत पाण्डुलिपि जक लिकुनाच्वंगुयात पितबिइमाःगु थौंया आवश्यकतायात नेवाः हाइकु ख्यलं महसुस यानाः थ्व ज्या न्ह्याकागु खः धयादिल।

लिसें समालोचक डा. ज्योतिप्रभा तुलाधरजुया धापूयात लिसाकासें वय्कलं सयँजुया हाइकुइ थम्हं न्हियान्हिथंया जीवन क्रमय् खंगु व अनुभव यानागु बिषय,घटना, उकिया दथुइ दुगु अन्तरविरोध, संघर्ष, विडम्बना आदियात थीथी कथं बिश्लेसन यानाः, चिन्तन यानाः अभिव्यक्त याःगु दु धयादिल ।

उगु ज्याझ्वलय् वरिष्ठ कवि, समालोचक डा. आनन्द जोशीं कवि सयँजुया नेपालभाषाया आधुनिक गद्य कविता न्ह्याकामि मध्यय्या छम्ह न्ह्यलुवाः कवि खः धयादिल । लिसें वय्कःया हाइकुं नेपालभाषाय् न्ह्यानाच्वंगु परंपरागत हाइकु व आधुनिक हाइकुया बिचय् च्वनाः ताँया भूमिका निर्वाह याःगु खँ कनादिल ।

अथेहे, सफूया प्रकाशक वरिष्ठ अधिवक्ता, श्यामसुन्दर सयँजुया तःधिकःम्ह म्ह्याय् अमितालक्ष्मी सय्ँजु श्रेष्ठं लिबाक्क हे जूसां थः अबुया कृतियात पिथने दुगुलिं थःपिनि सकल जः तसकं लय्तायाच्वनागु दु धयादिल। थः बाः श्यामसुन्दर सयँजुया वहुआयामिक व्यक्तित्वया थीथी पक्षयात दुवालदिसे वय्कलं थः बाः नं च्वयादीगु रबिन्द्रनाथ टैगोरया अनुवाद ‘गितान्जलि’ व खस् नेपाली भाषाय् च्वयादीगु ‘चस्काहरु घाउका’ धयागु कविता सफू नं याकनं प्रकाशनय् हय्गु खँ कनादिल ।

नेवाः हाइकु ख्यःया ग्वसालय् जूगु उगु ज्याझ्वः धर्मकृष्ण सिकःमिजुं न्ह्याकादीगु खःसा उगु समारोहस साहित्यकार मोहन दुवाल, साहित्यकार डा. सुमन ताम्राकार, हाइजिन लिसें नेवाः हाइकु ख्यःया न्वकू  तुयुपुं नं कवि श्यामसुन्दर व वय्कःया हाइकुया थीथी पक्षयात कयाः थःगु नुगः खँ प्वंकादिल ।

नेपालभाषा एकेडेमीया चान्सलर नापं नांजाम्ह बाखं च्वमि यज्ञरत्न धाख्वाःया बाखं मुना मिसा पासायात कया ख्वपय् दुवाला ज्याझ्वः जुगु दु।

सिर्जना अभियान समाजया ग्वसालय् जूगु उगु ज्याझ्वलय् बाखंया प्रवृत्ति, बाखं न बिगु सन्देश व ब्वमिपिन्त लाइगु लिच्वःया नापं मिसा पासा दुनेया बाखंयात कया दुवालेगु ज्या जुगु खः।

साहित्यकार ध्रुव मधिकर्मीं सफूती दुथ्यागु लिपांगु झिंच्यापु बाखंयात कया समीक्षायासें न्हिथंया सामान्य झाकायात कया बाखंया बां कीया मनू दुनेया मनस्थिति ब्वय्त च्वमि सफल जूगु दु धका धयादिगु खः।

फुक्कं धयाथें बाखंया थासा छगू हे कथंया जूगु व छुं न झाकायात याउँक छसिकथं न्ह्यब्वयाब्यूगु च्वमिया विशेषता जूगु न्ह्यथना समीक्षक मधिकर्मीं बाखंया प्रभावया लागिं थुलि जक मगा उकी नाटकीय पहः व द्धन्द्धयात भचा बः बिमागु खं न कनादिल।प्राध्यापक लिसे समालोचक प्रेमहीरा तुलाधरं धाख्वाःया बाखनय् सामाजिक जीवनया थी थी विषययात ध्वाथुइ कथं ब्वयाबीगु पहः दु धका धयादीसें ब्वमिंपित बाखं ब्वनेबले याउँक थुइकेफइ धयादिल।

वय्कलं सामाजिक जीवनया नापं देशविदेशया थी थी विषययात न बाखनय् दुथ्याकेमागु खँ कनादिल। ज्याझ्वलय् बाखंच्वमि हरिगोविन्द भोमी, पत्रकार जितेन्द्र रसिक व पदमा खयरगोली, विमल ताम्राकार, सुरेन्द्रलाल भुजु, शाक्य सुरेन व दीपक मास्केपिंसं नुगःखँ तयादिगु खः।

अमेरिकाय् च्वंगु नेपाली राजदूतावासं पुरातात्विक महत्वं जाःगु नीप्यंगु मूर्ति नेपाः छ्वया हःगु दु।

अमेरिकी नागरिक सुसन व्राडफोर्ड न सङ्कलन याना उगु सामग्री हवाइ टापुइ लःल्हागु खः। दूतावासया कर्मचारीयात लःल्हाना उगु सामग्री पुरातत्व विभागनाप समन्वयय् याना बिहीवाः हवाइ लँपूपाखे नेपाल छ्वया हःगु खः।

झींस्वंगु, झींन्ह्यय्गु व झीच्यागु शताब्दीया मूर्ति स्वदेश छ्वया हयागु धका दूतावासं धाःगु दु। उगु मूर्तिकला धातु, सिँ, ल्ह्वं व क्वय् न दयका तःगु खः। उगु मूर्ति ढलोटया कालाकुवेर मूर्ति, विश्वरुपया मूर्ति, महिषासुरमर्दिनीया मूर्ति, मोक्षदा धयातःगु महामञ्जुश्री शक्तिया मूर्ति, ढलोटया विघ्नान्तक भैरवया मूर्ति, लिःयागु प्रज्ञापारमिताया मूर्ति, ढलोटया किन्नरीया मूर्ति, सिँ दयका तःगु बाराहीया मूर्ति व चमुण्डाया छ्यं, प्रस्तरया सरस्वतीया मूर्ति खः।

अथेहे मेमेगु मूर्तिइ प्रस्तरया मञ्जुश्री शक्ति, प्रस्तर अगस्थमुनिया मूर्ति, थ्याः सफू व कुवेरया मूर्ति, लिःया कालियन्त्र, क्वय् यागु सीतापाती यन्त्र, सिँयागु फुर्वा, नँयागु ताःचा, ढलोटया सिन्हमु, नँयागु त्रिशूल खः। दूतावासं दच्छिया दुने ६३ गु थीथी मूर्तिकला व वास्तुकलाया सामग्री नेपाः छ्वया हय् धुकुगु दु।

विराट नेपालभाषा साहित्य सम्मेलन गुथियात कयाः च्वयातःगु सफू पिदंगु दु। विराटया पुलांम्ह नायः लोकेन्द्र बज्राचार्यं च्वयादीगु उगु सफू नेपालभाषा एकेदेमिया भाइसचान्सलर लिसें नेवाः न्ह्यलुवाः मल्ल के सुन्दरया लिसें हनेबहःपिं व्यक्तिपाखें ख्वपय् जूगु छगू ज्याझ्वलय् उलेज्या जूगु खः।

विराटया नायः महेन्द्र गोपाल कर्माचार्यया सभाध्यक्षताय् जूगु उगु ज्याझ्वलय् लसकुस पविन्द्र बज्राचार्यं बियादीगु खःसा ज्याझ्वलय् विशेष पाहाँ कथं प्रा.डा. चुन्दा बज्राचार्य, पाहाँ कथं नगेन्द्र हाडा, त्रिरत्न शाक्यपिं झायादीगु खः।

च्वमि बज्राचार्यं च्वयादीगु उगु सफू दुने विराट नेपालभाषा सम्मेलन गुकथं न्ह्यात धैगु ऐतिहासिक खँत दुथ्याकातःगु दु।