नेपाल राष्ट्र बैंकं स्वंगू ’क’ वर्गया अर्थात् वाणिज्य बैंकयात कारबाही याःगु दु।

राष्ट्र बैंकया बैंक सुपरीवेक्षण विभागं बैंक लिसे वित्तीय संस्थासम्बन्धी ऐन कानुन मयापि प्राइम कर्मसियल बैंक, हिमालयन बैंक व कुमारी बैंकयात कारबाही याःगु खः।

प्राइम कमर्सियल बैंकं कायम यायेमाःगु कर्जा नोक्सानी व्यवस्था कायम मयाःगु व जोखिम भारित सम्पत्ति गणना यागुलि वास्तविक स्वया म्हो जक दुगु धका बैंकं धाःगु दु। अथेहे कानुन अःखः प्रिमियम दर थकया ब्याज असुल याःगुलि प्राइम बैंकया प्रमुख कार्यकारी अधिकृतयात सचेत यागु धका सूचं पिकाःगुलि उल्लेख याःगु दु ।

नापं वंगु माघय् कर्जा–निक्षेप अनुपात कायम मयागुलि कुमारी बैंकयात ५९ लाख ६३ हजार ६ सय ९४ रुपैयाँ व कात्तिकय् कर्जा–निक्षेप अनुपात कायम मयागुलि हिमालयन बैंकयात १ करोड ३९ लाख ४७ हजार २८ रुपैयाँ जरिबाना यागु दु धका बैंकं धाःगु दु।

प्राइम व कुमारी बैंकयात न्हापागु पटक कारबाही याःगु खःसा हिमालयनयात निक्वःगु पटक कारबाही यागु धका सूचं पिकागुलि उल्लेख याःगु दु।

देयन्यक दुगु खुगु महानगरपालिकामध्ये न्यागुलि आर्थिक दँ (आव) ०७९÷८० या बजेट विनियोजनमध्ये ६० प्रतिशत स्वया अप्पो खर्च याःगु दु सां देय् या हे तधःगु महानगर व अप्पो बजेट दुगु येँ महानगरपालिकाया खर्च धाःसा दकलय् म्हो ३६ प्रतिशत जक यायेफुगु दु। देयन्यक मेमेगु महानगरपालिकाया खर्च यायेग क्षमता अप्पोकेगु स्वयाच्वसा येँ धाःसा वःगु दँय् स्वया न म्हो जक जुगु दु।

येँ महानगरं वःगु आर्थिक दँ २०७९÷८० य् २५ अर्ब ४१ करोड ९६ लाख ९६ हजार रुपैयाँया बजेट हःगुलि आर्थिक दँ क्वचाःगुलि जम्मा ९ अर्ब १६ करोड ३३ लाख ७२ हजार जक खर्च याःगु दु। थ्व ३६ दशमलव ०४ प्रतिशत जक खः। अथेहे २०७४ य् न्हापागु पटक स्थानीय चुनाव जू स्वया दकलय् म्हो जक खः।

थ्व स्वया न्ह्यःया मेयर विद्यासुन्दर शाक्यया कार्यकालय् न्यागु आर्थिक दँया बजेट याःगु औसत खर्च ४३ दशमलव ३७ प्रतिशत थ्यःगु खः। महानगरपालिकां सुशासन नाप अन्तरसम्बन्धित क्षेत्रया लागि ४ अर्ब ४६ करोड ५८ लाख विनियोजन यागुलि ४४ करोड ३५ लाख जक खर्च याःगु खः। थ्व धयागु खर्चया १० प्रतिशत जक खः। सामाजिक विकास क्षेत्रया बजेटय् १ अर्ब ६२ करोड २८ लाख छुटे यागुलि २ अर्ब ४५ करोड २८ लाख खर्च याःगु खः। उगु शीर्षकय् लक्ष्य स्वया म्हो जक खर्च याःगु खः

बजेट छुटे यागुलि पूर्वाधार विकास क्षेत्रय् धाःसा खर्च तसकं निराशाजनक खने दु। पूर्वाधारया क्षेत्रय् वःगु वःगु आर्थिक दँय् ११ अर्ब ८ करोड ८९ लाख विनियोजन यागुलि जम्मा ३ अर्ब ७२ करोड जक खर्च याःगु खः। महानगरं कार्यालय सञ्चालन व प्रशासनिक ४ अर्ब ६८ करोड ९८ लाख विनियोजन यागुलि २ अर्ब ४९ करोड ५३ लाख खर्च याःगु दु। महानगरं आर्थिक विकासया क्षेत्रय् ५० करोड २१ लाख विनियोजन यागुलि आर्थिक दँया लिपागु इलय् तक ४ करोड ७३ लाख जक खर्च याःगु खः।

येँ महानगरं आन्तरिक राजस्वय् लक्ष्य स्वया ९७ करोड अप्पो ध्यवा म्होगु खः। आर्थिक र्दँ २०७९÷०८० य् आन्तरिक राजस्वय् ४ अर्ब ८५ करोड १० लाख लक्ष्य तःगु खःसा ५ अर्ब ८२ करोड २७ लाख रुपैयाँ म्होगु खः।

देयन्यक खुगु महानगरमध्ये दकलय् अप्पो ८० प्रतिशत बजेट खर्च वीरगञ्ज महानगरपालिकां याःगु दु। वंगु आर्थिक वर्ष ०७९÷८० य् वीरगञ्ज महानगरपालिकाया बजेट ४ अर्ब ४६ करोडमध्ये ३ अर्ब ५५ करोड रुपैयाँ खर्च याःगु दु। उगु कुल बजेटया ७९ दशमलव ६ प्रतिशत खः।

अथेहे विराटनगर महानगरपालिकाया बजेट खर्च धाःसा मेमेगु महानगरपालिकाया स्वया तुलनामा उत्साहजनक खने दु। महानगरपालिकां वंगु आर्थिक दँया ३ अर्ब ६२ करोड ५५ लाख ६७ हजारया बजेट हःगुलि उकि मध्ये ७६ दशमलव ५४ प्रतिशत अर्थात २ अर्ब ७७ करोड खर्च याःगु दु।

पोखरा महानगरपालिकां थःगु कुल बजेटया ६१ प्रतिशत खर्च याःगु दु। महानगरपालिकां ८ अर्ब ८४ करोड ६५ लाख रुपैयाँया बजेट हःगुलि ५ अर्ब ४५ करोड ५१ लाख ६८ हजार खर्च याःगु दु। थ्व धइगु कुल बजेटया ६१ दशमलव ६६ प्रतिशत खः। अथेह भरतपुर महानगरपालिकां ६७ प्रतिशत बजेट खर्च याःगु दु। महानगरपालिकां हःगु ६ अर्ब ५५ करोड बजेटमध्ये ४ अर्ब ३९ करोड खर्च याःगु दु ।

यल महानगरपालिकां हःगु कुल बजेट ६ अर्ब ३५ करोड ३५ लाखमध्ये ६५ प्रतिशत बजेट खर्च याःगु दु । चालु व पूँजीगत याना यल महानगरं ४ अर्ब १७ करोड ९३ लाख खर्च याःगु दु । चालुपाखे यल महानगरं १ अर्ब ६४ करोड २१ लाख रुपैयाँ खर्च याःगु दु सा पूँजीगतपाखे २ अर्ब ५३ करोड ७१ लाख रुपैयाँ खर्च याःगु दु।

वाणिज्य बैंकपिनिगु प्यक्वःगु त्रैमासतकया वित्तीय विवरण सार्वजनिक याःगु दु। सार्वजनिक वित्तीय विवरण कथं वंगु आर्थिक दँ २०७९÷८० य् २० गु वाणिज्य बैंकपिन्स ७० अर्ब १७ करोड रुपैयाँ खुद नाफा कमे याःगु खः।

वंगु आर्थिक दँ २०७८÷७९ य् बैंकपिन्स ५६ अर्ब १७ करोड रुपैयाँ नाफा कमे याःगु खः। बैंक मर्जयापिन्स सार्वजनिक याःगु एकीकृत वित्तीय विवरणय् नाफा अप्पो जूगु दु ।

नेपाल बङ्लादेश बैंकनाप मर्ज जूगु नबिल बैंकया नाफा दकलय् अप्पो ७६ प्रतिशत जूगु दु। नबिल बैंकं ७ अर्ब ५२ करोड रुपैयाँ खुद नाफा आर्जन याःगु दु।

अथेहे नबिललिपा  ग्लोबल आईएमई बैंकं ७ अर्ब २५ करोड रुपैयाँ नाफा कमे याःगु दु सा राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकं ४ अर्ब ९१ करोड खुद नाफा याःगु दु ।

बालुवाटारस्थित ललिता निवासया सरकारी जग्गा हिनामिना प्रकरणय् विजय कुमार गच्छदारनापं मेपिप्यम्ह पूर्वमन्त्रीविरुद्ध पक्राउ पूर्जी जारी याःगु दु।

प्रहरीया केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो (सीआईबी) न पूर्वउपप्रधान नाप भौतिक योजना मन्त्री विजयकुमार गच्छदार, राज्यमन्त्री सञ्जय कुमार शाह, पूर्वभूमि सुधार मन्त्री चन्द्रदेव जोशी व डम्बर श्रेष्ठविरुद्ध पक्राउ पूर्जी जारी जूगु दु । अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगं न्ह्याकूगु भ्रष्टाचार सम्बन्धी मुद्दाय् गच्छदार, जोशी व श्रेष्ठ प्रतिवादीपि खः।

सीआईबीं थ्व स्वया न्ह्य याःगु प्रकरणय् प्यम्ह पूर्वसचिवनाप ४०६ म्हेहिगु विरुद्ध पक्राउ पूर्जी काये धुकुगु खः। ललिता निवासया सरकारी जग्गा मनूया नामय् पास यायेगु ज्याय् संलग्न जूगु भएको भन्दै तत्कालीन सचिवहरु दीप बस्न्यात, छविराज पन्त, दिनेशहरि अधिकारी व नारायण गोपाल मलेगो विरुद्ध पक्राउ पुर्जी जारी जूगु दु।

उगु मध्ये छम्ह पूर्वसहसचिव सुधीर शाहयात ज्वने धुकुगु दु सा अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगया पूर्वप्रमुख आयुक्त तक जुयादीम्ह दीप बस्न्यात फरार जुयाच्वंगु दु।

ल्यारक्याल लामायागु वंगु फागुन ३० गते २०७२ य् नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंकया केन्द्रीय कार्यालय याःगु लकरय् १४ गः गोली लूगु खः।

अकुत सम्पत्ति दुगु द्धपनय् अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगं छानबिन यायेगु झ्वलय् अभियुक्तया लकर चायकूगु खः। उगु लकरय् लुँ वहः थे जाःगु बहुमूल्य धातु मखुसे पेस्तोलया गोली तयातःगु मेपिनिगु मखु  संविधानसभा सदस्य नाप पूर्वराज्यमन्त्री ल्यारक्याल लामायाःगु खः।

आः व हे लामायात प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ न हलियकं च्वंपिनिगु शान्तिप्रेमीपिनिगु पवित्र केन्द्रय् म्हिगः च्वंगु मन्त्रिपरिषदया बैठकं लुम्बिनीया नेतृत्व लःल्हागु दु। आपराधिक पृष्ठभूमिइ दुम्ह लामायात राजनीतिक संरक्षण दयाच्वंगु दु।

लामा थौंकन्हय लामासत्तारुढ माओवादी केन्द्रया केन्द्रीय सदस्य न खः । निवर्तमान उपाध्यक्ष अवधेशकुमार त्रिपाठी (भिक्षु मैत्तेय) या कार्यकाल साउन १० गते पूरा जूगु खः । शान्तिक्षेत्र लुम्बिनी विकास कोषया नेतृत्वया लागि बौद्ध परम्पराया विशिष्ट व्यक्तित्वपिन्स इच्छा यानाच्वंगु खः। कोषया उपाध्यक्षया नेतृत्वय् गायिका आनी छोइङ डोल्मा, कोषया पूर्वउपाध्यक्ष सिद्धार्थ महर्जन (भिक्षु निग्रोध), सुमार्ग भिक्षु, भिक्षु कौन्डय न नां वयाच्वंगु खः।

तर, सरकारं कोषया नेतृत्वया लागि अज्यापि दय्का न आपराधिक पृष्ठभूमिकाया लामायात योग्य खकां नियुक्त याःगु खः। लामायात अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगं २०७३ सालय् भ्रष्टाचार याना अकुत सम्पत्ति आर्जन याःगु द्धपनय् विशेष अदालतय् मुद्दा दायर तक याःगु खः।

लामायाके झण्डै १० करोड रुपैयाँ भ्रष्टाचारया द्धपः दु। २०५८ पुस १९ गते गुम्बा विकास समितिइ नियुक्त जूसानिसे नेपाल सरकारया राज्यमन्त्री, संविधानसभा सदस्य जुया व्यवस्थापिका संसद सदस्य तक जुइ धुकुम्ह खः। वास्तविक आय स्वया ९ करोड ४४ लाख रुपैयाँ स्वया अप्पो सम्पत्ति खनेदुगुलि अख्तियारं लामाविरुद्ध विशेष अदालतय् मुद्दा दायर याःगु खः। लामायात भ्रष्टाचार निवारण ऐन, २०१७ व २०५९ कथं जरिवाना व कैद सजाय माग याःगु खः।

वया लिपा लामा याःगु लकरय् १४ राउण्ड गोली लुगु व वैदेशिक रोजगारी ठगीया द्धपनय् जेल तक च्वने धुकुम्ह खः। अथेहे मकाउ छ्वया बिइ धका धासे २ करोड १९ लाख रुपैयाँ ठगी याःगु उजुरी वैदेशिक रोजगार विभागय् वयेवं प्रहरीं ज्वःगु खः । लामा मन्त्री जुगु इलय् दोहोरो नागरिकताया विवादय् न फसे जुम्ह खः। उगु इलय् लामां राजीनामा तक बिःगु खः।