भुटानया नरेश जिग्मे खेसर नाम्गेल वाङ्चुक अनौपचारिक भ्रमणया झ्वलय् स्वयम्भूया दर्शन यानादीगु दु।

थौ सुथय् १० ता इलय् स्वयम्भू व्यवस्थापन नापं संरक्षण महासमितिया कर्मचारी स्वयम्भु झायादीगु खः। १० ताः इलय् त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलय् झाःम्ह जुजु विमानस्थलं बानेश्वर, कालीमाटी जुजुं १०ः५० ता इलय् स्वयम्भू थ्यंकादीगु खः।

स्वयम्भू लागाय् थ्यंबलय् वय्कःयात बौद्ध परम्पराकथं धर्मगुरु, महासमितिया पदाधिकारी व पुरातत्व विभागया अधिकारीं लसकुस यानादिल। उगु झ्वलय् जुजुपाखे विश्वशान्ति पुखूया दर्शन यानादिल । स्वयम्भू महाचैत्य, ‘शान्तिपूर’लिसें पुरातत्वतिक संरचनाया बारे पुरातत्व अधिकृत देवेन्द्र भट्टराईं नरेशयात ‘ब्रिफिङ’ यानादिगु खः।

स्वयम्भूइ चाःहिले धुंकाः जुजुं स्वनिगःया दृश्यावलोकन यानादिगु खः। स्वयम्भू महाचैत्यय् च्वंगु बुद्ध देगः न्ह्यःने जुजुं मत च्याकाः पुजा यानाः नापं हारती देगलय् मौलिक परम्पराकथं पुजा यानादिगु खः । उगु झ्वलय् बज्राचार्य गुरुतय्सं स्वस्ती पाठ यानादिल ।

स्वयम्भु महायानी देगलय् च्वंगु भगवान् गौतमबुद्धया प्रतीमाय् मत च्याकाः पुजा यानाच्वंगु इलय् लामा गुरुतय्सं स्वस्ती वाचन यानादिगु खः।

थँबहिली च्वंगु विवादास्पद छायादेवी कम्प्लेक्सया सम्बन्धय् सर्वोच्च अदालतं मंसिर २४ गते अन्तिम फैसला न्यंकीगु जूगु दु। सर्वोच्चपाखें थुकिया जानकारी बिउगु खः।

अन्तिम निर्णय न्यंके न्ह्यः थुकी बहस याःपिं फुक्क वकिलतय्त बहस नोट बुझे याये हजि धकाः सुचं नं बीधुंकूगु दु। सर्वोच्चया निर्देशन कथं थुकी बहस याःपिं निगुलिं पक्षं थःथःपिनि बहस नोट सर्वोच्चय् बुझे याये धुंकूगु दु। आः थ्व स्वयाः सर्वोच्चं निर्णय जक न्यंके ल्यं दनिगु खँ धाःगु दु।

थुकी आः तक न्ह्यानाच्वंगु बहसय् सरकार पक्षं वकालत यानाच्वंपिं महान्यायाधिवक्ताया कार्यालय लिसें गुथि संस्थानं नं छायादेवी कम्प्लेक्स सार्वजनिक सम्पत्तिइ दनातःगु छेँ खः धासें थःगु धापू तयेधुंकूगु दु। गुथि संस्थानं नं थ्व थाय् गुथि अन्तर्गत लानाच्वंगु सार्वजनिक जग्गा जूगु कारणं अन कालबिल यानाः मेलमिलाप जुइ फइगु खँ धाःगु दु।

थ्व जग्गा निजी खः धकाः गुथि संस्थानं न्हापा बिउगु लिसः गलत खः धासें उकियात सुधार याये माःगु खँ समेत संस्थानं स्वीकार याःगु दु। गुथिं न्हापा बिउगु लिसः गलत जूगुलिं उकियात संशोधन यायेगु लागिं सर्वोच्चं आदेश बी फइगु खँ नं गुथिं धाःगु दु। थ्व जग्गाय् केयूर शमशेरया नां मोही धकाः उल्लेख यानातःगु दु। लिपा बैंकर पृथ्वीबहादुर पाण्डें थः मां छायादेवी पाण्डेया नामं अन भवन निर्माण याःगु खः।

तर अदालतय् थ्व जग्गाया मोही कथं केयूर शमशेरया नां गय् यानाः वल धकाः नं न्ह्यसः पिहां वःगु दु। मोही जुइगु लागिं केयूर शमशेर कि मखुसा किसान जुइ माल, कि मखुसा गुथियार जुइमाल । छुं हे मखुम्ह मनू मोही जूगु धइगु अनया गुथियारतय्त प्रभावित यानाः नां दुथ्याकूगु प्रमाणित जुइ धासें वयागु मोहियानी हक खारेज जुइमाःगु माग समेत जूगु दु।

भुटानया जुजु जिग्मे खेसार नाम्ग्याल वाङचुक थौ नेपाः वइगु जुगु दु। थौ सुथय् निजी भ्रमणया सिलसिलाय् नेपाः वयेत्यःगु खः।लानि तेत्सुन पेमा वाङचुकनाप थौ सुथय् १० बजे त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलय् वइगु जुगु दु।

थौ ५ घण्टा येँ च्वना लिहावनिइगु ज्याझ्वः दु। भुटानया जुजु वाङचुक त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलं तःपिक स्वयम्भुइ वनिइगु ज्याझ्वः दु। अन पूजा याये सिधय्का बौद्ध वनिइ।

बौद्धय् पूजा याये क्वचाय्का तःपिक त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल लिहावनिइगु ज्याझ्वः दु।जुजुया नितान्त निजी भ्रमण जुगुलि सू नाप नं नापलायेगु ज्याझ्वः मदु धका परराष्ट्र मन्त्रालय स्रोतं धाःगु दु।

ठमेलय् पर्यटकत वइगु मू ‘सिजन’ असोज–मंसिरय् खःसा थुबले पर्यटकत ग्वाःग्वाः हे दइ । थुगुसि नं अथेहे खने दयाच्वंगु दु, अथेखःसां बनेज्यामितय् धापू कथं थुगुसि विदेशी पर्यटक यक्वः खनेदुसां थनया आर्थिक गतिविधि धाःसा बढे मजू।

ठमेल लागाया बनेज्यामितय् धापू कथं थुगु सिजनय् दुहां वःगु ल्याखं पर्यटक अप्वसां ध्यबा खर्च याइपिनिगु ल्याः धाःसा म्ह्वः जक खने दु। अथे धयागु पर्यटकत वसां उमिपाखें जुइगु  आर्थिक गतिविधिं पर्यटन बनेज्यामित सन्तुष्ट जुइ फयाच्वंगु मदु। ठमेलया सुस्मिता क्रियसन इन्टरप्राइजेजया प्रबन्ध निर्देशक नवराज थापाया धापू कथं थगुने स्वयाः थुगुसि ध्यबा खर्च याइपिं पर्यटकत मवःगुलिं बनेज्या बांला मजूगु खः।

“पर्यटकला यक्व हे खनेदु अथेजुसां सामानत न्याइपिं पर्यटक वःगु खनेमदु, थ्वः सिजनय् खर्च याइपिं पर्यटक मवः, पर्यटक जक व । ट्रेकिङ पसलय् भचाभचा बनेज्या जूगु खनेदुसां मेथाय् खासय् मदु । गबलें गबलें ला बहनी तकं जुइमखु।” गुदँन्ह्यःनिसें बनेज्या याना वयाच्वंम्ह थापां धयादिल। ठमेलया लँ, गल्ली व चुकय् विदेशी पर्यटक झ्वः लाक्क खनेदु, देय्या थीथी थासय् चाःहिला थःगु देय् लिहांवनेत पियाच्वंपिं जुइमाः।

बनेज्यामि थापाया कथं भारत, चीन व बंगलादेशया नागरिकं तःल्याखं पस्मिनालिसेंया सामान न्याना यंकेगु याःसां युरोपियन व अमेरिकी पर्यटकतसें गुणात्मक अथे धयागु थिकेगु सामान न्यायेगु याः। लिपांगु ई चिनियाँ सामानत वःगुलिं थन पस्मिनाया व्यापार नं म्ह्वः जुयाच्वंगु दु। “न्हापाजुसा नेपाःया पस्मिना धाल कि ययेकाः न्यानाः यंकीपिं पर्यटकं आः नक्कली सामान बजारय् यक्वः खनेदूगुलिं पस्मिनाया नापं बजाः कुहां वनाच्वंगु दु। ठमेल लागाय् जक निसलं मल्याक्क थुजाःगु सामानया पसः दुसां व्यापार धाःसा उलि जुयाच्वंगु मदु,” बनेज्यामि थापां धयादिल। ठमेलय् झिंनिसः सिबें अप्वः पसः दु।

आर्थिक समस्यां यानाः गुलिस्यां ला सटर तिना च्वने माःगु दु । गोरखा भुखाय् धुंका कुहां वःगु व्यापार अझं बांलाक्क जुइ फयाच्वंगु मदु। भुखाय् ब्वये न्ह्यवतक न्हि न्यय्द्वः निसें छगू लख तकया व्यापार याना च्वनागु थासय् आः न्हि झिद्वः हे कमाइ मदूगु थापां कनादिल। ठमेलया मू सिजन शरद ऋतु खः। पदयात्रा, पर्वतारोहण व मनोरञ्जनया निंतिं तःल्याखं पर्यटक थुगु हे सिजनय् नेपाः वइगु खः। ठमेल २४ घौ हे चाःसां चान्हय्या बनेज्या मति तःथें न्ह्यायेपूmगु मदु। चान्हय् अप्वः याना क्लब, डिस्को, डान्स व दोहोरी रेष्टुरेन्टत चालिगु खःसां अय्ला पसः तकं बन्द जुइ। फाटफुट बँ पसःत व छुं भचा कफी पसःत चाःगु खनेदु।

ठमेलया सात घुम्तीइ ताःई निसें नेवाः कोल्डस्टोर चायेका च्वंम्हः अजय विन्दाकारया धापू कथं नं थुगुसि सिजनय् पर्यटकला वःगु दु तर व्यापार धाःसा मदु। सन्तोष जुइ कथं व्यापार जुया मच्वंगु वय्कःया धापू दु। आर्थिक मन्दीया हुनिं जुइमा चाह्यूवःपिंसं पसलय् सामान धाःसा न्यानाच्वंगु मदु। होटलय् च्वनेत व नँसा त्वँसालय् खर्च याःसा मेगुलि खर्च यानाच्वंगु खनेमदु। ठमेलया हे द नर्थफिल्ड क्याफेया प्रकाशराज गिरीया नं थजाःगु हे धापू दु।ठमेल पर्यटन विकास परिषदया न्हापायाम्हः नायः भविश्वर शर्मा थुगुसिया सिजनय् पर्यटकत वसां आर्थिक गतिविधि च्वछाय्बहः मजूगु धयादिल।

“थुगुसि बजेट टुरिस्ट यक्वः वल, खर्च याइपिं पर्यटक मवल। पर्यटकया बाय् च्वनिगु ई नं म्ह्वः जूगु दु। थुगुसि मौसमं नं साथ मब्यूगु खनेदु । वंगु असोज ११ व १२ गतेया खुसिबाः व लिपाया चलःलिसेंया प्राकृतिक विपत्तिं पर्यटन लागाय् अःखःगु लिच्वः लात,” वय्कलं धयादिल। (रासस)

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली जनवादी गणतन्त्र चीनया प्यन्हूया औपचारिक भ्रमण क्वचायेकाः थौं स्वदेश लिहाः झायादिगु दु।

त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलया अतिविशिष्ट कक्षय् प्रधानमन्त्री ओलीयात उपप्रधानमन्त्री नापं सहरी विकासमन्त्री प्रकाशमान सिंह, गृहमन्त्री रमेश लेखक, नेपाल सरकारया उच्च पदस्थ अधिकृतत, सुरक्षा निकायया प्रमुख तय्सं लसकुस यानादीगु खः। प्रधानमन्त्री ओलीयात लसकुस यायेत नेपाली सेनाया छगू टुकडीं सम्मान न लःल्हाःगु खः।

चीनया प्रधानमन्त्री ली छ्याङया मैत्रीपूर्ण ब्वनाय् प्रधानमन्त्री ओली वंगु मङ्सिर १७ य् चीन झायादीगु खः। बेइजिङय् च्वनादीबले प्रधानमन्त्री ओलीं चीनया राष्ट्रपति सी चिनफिङ नापलानादीगु खः। नापं प्रधानमन्त्री ओली व चिनियाँ समकक्षी ली दथुइ निगूपक्षया हितया थी थी विषयलय् सहलह जूगु खः।

वय्कःया चीन भ्रमणया झ्वलय् नेपाः–चीन दथुइ थी थी सहमतिइ ल्हाचिं तकं तयेगु ज्या जूगु खः। प्रधानमन्त्री ओलीया नेतृत्वय् वय्कःया तिरिमय्जु राधिका शाक्य, परराष्ट्रमन्त्री डा आरजु राणा देउवा, प्रधानमन्त्रीया मू सल्लाहकार विष्णुप्रसाद रिमाल, प्रधानमन्त्रीया आर्थिक व विकास सल्लाहकार डा युवराज खतिवडा, सांसदपिं, विशिष्ट श्रेणीया सरकारी अधिकारी, निजी ख्यःया प्रतिनिधि व संचारकःमित चीन झायादीगु खः। (रासस)