प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीं थ्व हे मङ्सिर १७ गतेनिसें जुइगु थःगु औपचारिक चीन भ्रमणय् त्यासा सम्बन्धी छुं नं सम्झौता मजुइगु धयादीगु दु।

आः जुइगु चीन भ्रमणया सम्बन्धय् थौं पूर्वप्रधानमन्त्रीत व पूर्वपरराष्ट्रमन्त्रीपि लिसेय जुगु सहलहलय् प्रधानमन्त्री ओलीं ‘बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभ’ (बिआरआई) त्यासाया परियोजना मखूगु न्ह्यथंसें चीनलिसे त्यासा कायेगु व मकायेगु धैगु आः विवाद यायेगु विषय मखु धकाः कनादिल।

“झीत माःसा न्ह्यागु नं देय् व निकायपाखें राष्ट्रिय स्वार्थया आधारय् त्यासा वा अनुदान काये फइ। त्यासाया जालय् क्यंकेत त्यासा काइन धकाः याइगु म्वाः मदुगु फय् खँय् झीपिं वनेमज्यू। चीनलिसे झीगु ताःहाकःगु व स्याःन्यागु स्वापु दु। निगु देय्या स्याः न्याःगु पासाया स्वापुयात अझ बहुआयामिक दयेकेत थ्व भ्रमण जुइ त्यंगु खः”, प्रधानमन्त्री ओलीं धयादिल, “झीसं न्हापां न्ह्यागुं नं देय्या भ्रमणय् वंसां नं देय्या सार्वभौमिकता, स्वाधीनता व स्वतन्त्रता अन्तर्राष्ट्रिय हितयानापं देय्या हितयात दकसिबे प्राथमिकताय् तइ।

उकिं थ्व भ्रमण सफल जुइ। सरकारय् दुपिं नेपाली कांग्रेस व नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एमाले) या दथुइ भ्रमणया विषयय् विवाद दु धकाः भ्रम च्वयेकां छुं अर्थ मदु। हलिमयय् शान्ति व नेपाःया भिं जुइगुलि सिबें जिमिसं मेगु छुं ज्या मयाना। थुकिइ ढुक्क जुइत इनाप याना।” प्रधानमन्त्री ओलीं चीन भ्रमणय् विशेष यानाः न्हापा जूगु सहलह व सम्झौताया प्रभावकारी छ्यलाबुलाया नापं प्रसारण लाइन तःब्याकेगु, नेपाःया उत्पादन चीनय् निर्यात व मेमेगु ग्वाहालिया विषयय् सहलह जुइगु कथं तयारी जूगु न्ह्यथनादिल।

वय्कलं मेगु जःलाखःला देय् भारतलिसे नं अथे हे पासाया स्वापु दूगु ध्वाथुइकाबिसें निगू देय्या पासाया स्वापुया लाभ नेपाःया आर्थिक विकास जुइगु कथं काये फयेकेमाःगुलिइ बः बियादिल। नेपाःया कार्यकारी प्रमुखया औपचारिक भ्रमण न्हापां गुगु देय्पाखें यायेगु धैगु थनया आवश्यकता व निर्णयया आधारय् जुइगु जूगुलिं थुजाःगु विषययात छुं देय् विरुद्ध ‘कार्ड’या कथं सुनां नं काये मज्यू धकाः प्रधानमन्त्री ओलीं इनाप यानादिल।

सहलहय् पूर्वप्रधानमन्त्री नापं नेकपा (माओवादी केन्द्र) या अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्डं’ थःम्हेसिनं न्हापा दकसिबे न्हापां चीन भ्रमण यानाः तजिलजि त्वाथलागु कंसें थःम्हेसिनं चीन कार्ड म्हितेत्यनागु मखुसे देय्या हे राजनीतिक थलाक्वलाया विषयय् कार्ड म्हितेमज्यूगु धकाः अभिव्यक्ति ब्यूगु ध्वाथुइकादिल। वय्कलं वंगु दँय् थः प्रधानमन्त्री जुयाच्वंबलय् चीनलिसे जूगु सम्झौतात प्रभावकारी ढंगं छ्यलाबुलाय् हयेत बः बियादिल।

परराष्ट्रमन्त्री आरजु राणा देउवां चीन भ्रमणया खँय् सत्तारूढ निगू दलीय संयन्त्रपाखें ‘एजेन्डा’या विषयय् गृहकार्य जुयाच्वंगु व प्रधानमन्त्री तहपाखें याकनं फुक्कं एजेन्डात क्वचायेक दयेकेगु धयादिल। वय्कलं थुगु विषयय् निगू दलय् पिहाँ वइकथं छुं विवाद मदूगु धयादिल।

सहलहय् नेपाली कांग्रेसया सभापति नापं पूर्वप्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा स्वनिगः पिने जूगु हुनिं ब्वति कयामदिइ धाःसा पूर्वप्रधानमन्त्रीत झलनाथ खनाल व माधवकुमार नेपाल, मन्त्रिपरिषद्या पूर्वअध्यक्ष खिलराज रेग्मी, पूर्वपरराष्ट्रमन्त्रीत ईश्वर पोखरेल, नारायणकाजी श्रेष्ठ, भेषबहादुर थापा, एनपी साउद, महेन्द्रबहादुर पाण्डे, डा प्रकाशचन्द्र लोहनी, डा विमला राई पौड्याललिसें ब्वति कयादीगु खः। (रासस) 

नेपाल धितोपत्र बोर्डया अध्यक्षय् सन्तोषनारायण श्रेष्ठ नियुक्त याःगु दु। सोमवाः च्वंगु मन्त्रिपरिषद् बैठकं श्रेष्ठयात बोर्डया अध्यक्षय् नियुक्त याःगु दु।

थ्व स्वया न्ह्यः, आइतवाः सिफारिस समितिं श्रेष्ठनाप डा.नवराज अधिकारी व मुक्तिनाथ श्रेष्ठया नां सिफारिस याःगु खः।

स्वम्ह मध्ये मन्त्रिपरिषद न सन्तोषनारायणयात नियुक्त याःगु खः। बोर्डया अध्यक्षय् आवेदन बिउगु मध्ये न्याम्हेसिगु सर्टलिस्टय् लागु खः। उकि मध्ये सन्तोषनारायण व मुक्तियात वंगु असार २ गते हे अन्तर्वार्ता व प्रस्तुतीकरणयाःगु खः।

जनसङ्ख्या व विकासयात सन्तुलित ढङ्गं नापनापं यंकेत माःगु नीतिगत व्यवस्थाया निंतिं मंकाः अवधारणा दयेकेगु तातुनां थ्व हे मङ्सिर १२ निसें १५ गतेतक येँय् जनसङ्ख्या व विकाससम्बन्धी खुक्वःगु अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन जुइत्यंगु दु।

त्रिभुवन विश्वविद्यालय, जनसङ्ख्या अध्ययन केन्द्रीय विभागं ग्वसाः ग्वःगु थुगु सम्मेलनय् चीन, अमेरिका, युरोप, अष्ट्रेलिया, दक्षिणपूर्व एसिया व एसियाली लागाया ३५ स्वयां अप्वः देय्या न्यासः स्वयां अप्वः जनसङ्ख्या व विकास ख्यःया प्राध्यापक, नीति निर्माता, अनुसन्धानकर्ता, विद्यार्थी व विषयविज्ञ तय्सं ब्वति काइ। सम्मेलनया उलेज्या प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीं याइगु ज्याझ्वः दु।सम्मेलनय् थी थी १७ गू विषय व ख्यलय् केन्द्रित जुयाः सहलह जुइ।

लिपांगु इलय् जन्मदर कुहाँवयाच्वंगु झ्वलय् जनसङ्ख्याया व्यवस्थापन गथे यानाः यायेगु धइगु बारे विशेष सहलह जुइगु न्ह्यथंगु दु। “थुगु अवस्थाय् जनसङ्ख्या व विकास दथुइ गथे यानाः तादम्यता दयेके फइ, थुकिया निंतिं नीति निर्मातां छु यायेमाः, विश्वविद्यालयय् गजाःगु पाठ्यक्रम तयेमाः धैगु बारे सहलह जुइ”, विभागया सहप्राध्यापक नापं नेपाल जनसङ्ख्या सङ्घया नायः डा पदम खतिवडां धयादिगु दु।

सम्मेलनय् नेपाःपाखें प्रजननदर, जन्मदर व बसाइँ सराइलिसें जनसाङ्खिक ह्यूपाःया बारे विशेष न्ह्ब्वयेगु जुइ। पार्किन्सनलिसें पुनी मखूगु ल्वय्या विषयय् नं सम्मेलनय् सहलह जुइगु ज्याया धलः दु। नेपालय् लैङ्गिक समानता, समावेशिता व सामाजिक सुरक्षालिसें संवैधानिक हकया छ्यलाबुलाया अवस्थाया बारे नं सहलह जुइ।

सम्मेलनय् विकास व जनसङ्ख्याया ख्यलय् नेपालं ताःलाकूगु उपलब्धि, फयाच्वनेमाःगु व उकिया सामाना यायेत अन्तर्राष्ट्रिय अनुभव कालबिल जुइ। जनसङ्ख्या व विकासया ख्यलय् गथे जुयाः ह्यूपाः वयाच्वन धैगुलिइ सहलह जुइगु सङ्घया नायः डा खतिवडां धयादिल। एसिया प्यासेफिक लागाय् जूगु जनसाङ्खिक ह्यूपाः, बसाइँसराइ व औषत आयु अप्वः जूबलय् लाःगु पारिवारिक असर व प्रभाव नापं विकास नीति, योजनां हिलावंगु जनसङ्ख्यापाखें फाइदा कायेगु व कय्च्यायेगु बारे सहलह केन्द्रित जुइगु त्रिवि, जनसङ्ख्या अध्ययन केन्द्रीय विभागया प्रमुख नापं प्रा डा योगेन्द्र गुरुङं धयादीगु दु।

सम्मेलनया लिच्वलं वइगु इलय् जनसङ्ख्या नीति निर्माण यायेत अःपुइकिइ धकाः भलसा कयाच्वंगु वय्कःया धापू दु। जनसङ्ख्या व विकासयात स्वाकेगु मू तातुनाकथं सन् २०१० निसें सम्मेलन जुयावयाच्वंगु खः । न्हापांगु सम्मेलन भारतया न्हू दिल्ली, निक्वःगु थाइल्याण्डया बैंकक, स्वक्वःगु मलेसियाया क्वालालम्पुर, प्यक्वःगु चीनया साङ्घाइ व न्याक्वःगु इन्डोनेसियाया जाकर्ताय् जूगु खः। (रासस)

सेयर बजाः परिसूचक नेप्से थौ सोमवाः १५.८३ ल्याखं थहावंना नेप्से २६८३ ल्याखं थहावःगु दु। अथेहे थौ कारोबार रकम धाःसा कुहावःगु दु।

म्हिगः ७ अर्ब ७२ करोडया कारोबार जूगुलि थौ ६ अर्ब ३४ करोड जूगु दु। १६९ कम्पनीया भाः थहावंगुलि ६७ गु कम्पनीया भाः कुहावःगु दु सा गूगुं कम्पनीया भाः स्थिर जूगु दु। फाइनान्स समूहया सूचक दकलय् अप्पो २.२७ प्रतिशतं थहावःगु दु।

अथेहे बैंकिङ ०.११, विकास बैंक १.२१, होटल लिसे पर्यटन १.२४, हाइड्रोपावर ०.४४, लगानी १.०५, जीवन बीमा ०.२३, माइक्रोफाइनान्स ०.१९, निर्जीवन बीमा १.२७, मेमेगु १.६८ व व्यापार समूह ०.०९ प्रतिशतं थहावंगु दु। उत्पादन समूह ०.२३ प्रतिशतं कुहावंगु दु।

बेस्ट फाइनान्स व सुपरमादी हाइड्रोपावर ९.९ प्रतिशतं थहवंगु दु। कर्पोरेट डेभलपमेन्ट बैंक ९.८, स्वाभिमान लघुवित्त ९.७, सप्तकोशी विकास बैंक ९.६, विन्ध्यबासिनी हाइड्रोपावर ८.५, एनएलजी इन्स्योरेन्स ७.४, थ्रीस्टार हाइड्रोपावर ७.२ प्रतिशतं थहावंगु दु। ङादी ग्रुप पावर १० प्रतिशतं कुहावःगु दु। जानाकी फाइनान्स ३.४ व मध्यभोटेकोशी २.९ प्रतिशतं कुहावंगु दु।

कारोबार रकमया आधारय् ङादी ग्रुप पावर, बेस्ट फाइनान्स, नेपाल फाइनान्स, एनआरएन इन्फ्रास्ट्रक्चर, हाथवे इन्भेस्टमेन्ट कम्पनी न्ह्यने लागु दु।

निर्वाचन आयोगं उपनिर्वाचनया प्रचारया झ्वलय् तोकेयानातःगुसिबें अप्वः गाडी व ‘लाउड स्पीकर’या छ्यला अप्वः जुयाच्वंगु धासें थुकियात नियन्त्रण यायेत स्थानीय प्रशासनयात निर्देशन ब्यूगु दु।

आयोगया आइतबाःया मुँज्यां निर्वाचन कानुन व आचारसंहिता हाचांगायेगु ज्या मयायेत व याकेमबीत हाकनं धाःगु दु। स्थानीय तहया उपनिर्वाचनया निंतिं निर्वाचन प्रचारप्रसारया अवधि सुरु जुयांलि  राजनीतिक दल व उम्मदेवारतपाखें निर्वाचन प्रचार प्रसार जुयाच्वंगु खँ न्ह्यथसें आचारसंहिता पालना यायेत व पालना याकेबियेत दल, उम्मेदवार व सम्बन्धित निकाययात निर्देशन बियागु खँ लुमंकाः ब्यूगु दु।

“सवारी साधनय् ‘लाउड स्पीकर’ छ्यलाः निर्वाचनया प्रचाप्रसार जुयाच्वंगु धयागु सुचं वयाच्वंगुलिं अजाःगु सवारी साधानत लाकाकया माःगु कानूनी कारवाही यायेत स्थानीय प्रशासनयात उजं बिइ दु। थ्वहे मंसिर १६ गते स्थानीय तहया उपनिर्वाचन जुइत्यंगु दु।