नगदेशय् थौनिसे मौलिक महाकाली प्याखँ पिहा वइगु जूगु दु।

प्याखँ ताःलागु निति, व्यवस्थित कथं न्ह्याकेत मूल व्यवस्थापन समिति, नँसा व्यवस्थापन समिति, अर्थ संकलन समिति, ख्वापा, तिसाः, वसः समिति, प्रचारप्रसार समिति याना न्यागु समिति दय्काःगु दु धका महाकाली गण नाच २०८१ मूल व्यवस्थापन समितिया नायः कृष्णबहादुर घःजु न धयादीगु दु।

पौराणिक बाखं कथं मनू तयेत भूत, दैत्य, प्रेत पिचास, दैत्य दानवतय्स दुःख बिगुलि थुगु प्याखँ पिहावःगु धका धायेगु याइ। थुगु महाकाली पिहा वये धुका अथे तयेत भूत, दैत्य, प्रेत पिचासपाखे दुःख बिइमखु धका धायेगु याइ।

थीथी १६ म्ह द्यःपिनिगु ख्वापा व लं पुना तान्त्रिक विधि पूरायाना महाकाली प्याखँ कन्ह्यनिसे न्ह्याइगु जुगु दु। मुहाली पुया, नायखिँ, धाँ बाजा, तः, मृदङ, भुस्याय्, छुस्याय् बाजं थाना प्याखँ हुलेगु याइ।

उगु प्याखँनय् महाकाली, महादेवी, महालक्ष्मी, देवी, वेताः प्यम्ह, भूत भैरव निम्ह, कवः निम्ह, ख्याः निम्ह, माकः निम्ह, सिंह छम्ह याना झींखुम्ह द्यःपि प्याखँ हुलेगु याइ।थुगु प्याखँ न्हिं प्यघौ नगदेशया थीथी थासय् प्याखँ हुलेगु याइ।

१४ सय दँ पुलागु न्यकू जात्रा मतयाः (दीपयात्रा) यलय् थौ तःजिक हंगु दु

दँय् दँसं भदौ कृष्ण द्वितीया साया जात्राया कन्ह्य कुन्हु थुगु जात्रा हनिइगु याइ। थुगु जात्राय् बौद्ध नाप हिन्दु धर्मावलम्बीपिन्स यलया प्यंगू अशोक स्तूपनाप थीथी विहार, महाविहार, चैत्य, नाप द्यःया चाःहिलिइगु याइ। द्यःया थाय् धूप, मत, कपूर, ध्यवा, मह्रि छायेगु याइ।

न्यकू जात्रा–मतयालय् गुलि थः मदुपिनिगु नामय् मत च्याकिइगु याइ। थुगु जात्राया निति यलय् झीगु थासय् च्वंपिन्स पालंपाः यायेगु याइसा थुगु दँय् नकबहीःया पाः लागु दु।नकबहीः, मंगः, चक्रबहीः, इखाछे, नागबहाः बुबहाः, हौगः, वकुबहाः, इखालखु, कोबहाः व सौगः याना झीगु त्वाः मिले जूया जात्रा व्यवस्थापन व बाजं प्रशिक्षण बिइगु याइ। यलया जुगु सिद्धिनरसिंह मल्लया पालं निसे थथे जात्रा जुया वयाच्वंगु धका धायेगु याइ।

थुगु जात्राय् नवबाजा धिमे, नाय्खिं, क्वँचाखिं, मगःखिं, नगरा, ढोलक, मृदङ, झाँक्री बाजं, जोरानगरा, दह ब्याबाजं, खँजरी, दबदत, धाः, दमोखिं, नेकू, तिक्ली व पय्ताखिं बाजं थायेगु याइ। थुगु बाजं मध्ये धाः, न्यकू, दमोखिं, प्रमुख खःसा न्यकू बाजं थाइगुलि न्यकू जात्रा धायेगु न याः।

लैङ्गिक व यौनिक अल्पसंख्यक समुदायपिन्स बिस्क कथं हन साया  जात्रा।थौ मंगलवाः न्हिनय् ठमेलस्थित सञ्चय कोष भवन न्ह्यने मुना तेस्रोलिंगी, अन्तरलिंगी, समलिंगी समुदायया मनू तय्स गौरव दिवस (प्राइड डे) या कथं साया जात्रा हंगु दु।

उमिस सांस्कृतिक लँ व बाजं थाना हने ज्या याःगु खः। यौनिक लिसे लैङ्गिक अल्पसंख्यक समुदायया मनू तय्स हंगु जात्रा स्वयेगु निति पर्यटक वःगु दु। ब्बनि कापि स्वसः स्वया अप्पो मनूत स्वनिगः पिने वःगु दु धका व्लु डाइमण्ड सोसाइटीं धाःगु दु।

साया स्वयेगु निति महिला, बालबालिका लिसे जेष्ठ नागरिक मन्त्री नवलकिशोर साह सुडीलगायत नर्वेजियन व अमेरिकी प्रतिनिधिपिनिगु न ब्बति दुगु खः।

महाकाली प्याखँ मध्यपुरथिमि नगरपालिका–७ नगदेशय् मौलिक महाकाली प्याखँ न्यादँलिपा न्ह्यायेत्यःगु दु।

थीथी १६ म्ह द्यःपिनिगु ख्वापा व लं पुना तान्त्रिक विधि पूरायाना महाकाली प्याखँ कन्ह्यनिसे न्ह्याइगु जुगु दु। मुहाली पुया, नायखिँ, धाँ बाजा, तः, मृदङ, भुस्याय्, छुस्याय् बाजं थाना प्याखँ हुलेगु याइ।

उगु प्याखँनय् महाकाली, महादेवी, महालक्ष्मी, देवी, वेताः प्यम्ह, भूत भैरव निम्ह, कवः निम्ह, ख्याः निम्ह, माकः निम्ह, सिंह छम्ह याना झींखुम्ह द्यःपि प्याखँ हुलेगु याइ।

थुगु प्याखँ न्हिं प्यघौ नगदेशया थीथी थासय् प्याखँ हुलेगु याइ।

ख्वपय् च्यान्हु चाः नाप गुन्हु तक हनिइगु साया जात्रा थौनिसे न्ह्यागु दु। सोमवाः बहनि निसे तौमढीस्थित भैरव द्यःया थाय् गुठी कार्यालयय् घिन्ताङघिसी प्याखँ पिकागु खः।

सोमवाः तलेजुइ पूजायाना बहनि तलेजुपाखे सा पिकया जात्रा न्ह्याकूगु धका तलेजुया मूल नाइके नरेन्द्रप्रसाद जोशीं जानकारी बिउगु दु। ‘घिनिताङ घिनिता घिन्ताङघिसी त्वाङ्ग’ धका सांस्कृतिक म्ये हाला ख्वपय् तःजिगु प्याखं कथ कयातःगु जात्रा खः।

जात्राया आकर्षण कथं घिन्ताङघिसी प्याखँ नाप हनुमान प्याखँ, जङ्गल प्याखँ व माक प्याखँ त्वाः त्वालय् पिकायेगु याइ। थीथी थासं पिकागु जात्रा लाय्कूलि, बालाखु गणेश, चोछेँ, भोलाछेँ, महालक्ष्मी, नागपोखरी, क्वाठण्डौँ, नवदुर्गास्थान, सूर्यमढी, दत्तात्रय, सुकुलढोका, गोलमढी, तौमढी, पोटरीस्क्वायर, वंशगोपाल, इताछेँ, खौमाय् चाय् हिलेगु याइ।