येँ महानगरपालिका–२२ वडाया ग्वसालय् साहित्य माध्यमं नेपालभाषाया संरक्षण व प्रवद्र्धनय् योगदान यानादीपिं न्याम्ह साहित्यकारतय्त हंगु दु।

अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा रजत जयन्ती न्यायेकेगु झ्वलय् शनिबाः वडां ‘चिनाखँ वाचन व स्रष्टा हना’ ज्याझ्वः ग्वसाः ग्वःगु खः। उगु ज्याझ्वलय् बाखंच्वमिपि पुष्प चित्रकार, सुवर्णकेशरी चित्रकार, निरञ्जनरत्न शाक्य नाप कविपि नवीन चित्रकार व श्रीराम श्रेष्ठयात हंगु खः।

ज्याझ्वलय् भाषा आयोगया नायः डा गोपाल ठाकुरं भाषाय् विविधता दूगु हे नेपाःया बांलागु पक्ष जूगु धयादिल। वय्कलं न्हापा थःगु भाषं नवायेगु व च्वयेगु भरय् हे दण्डित जुइमाःगु अवस्था जूगु, आः व अवस्था मदु धयादिल। वडा २२ या अध्यक्ष व येँ महानगरपालिका शिक्षा स्वास्थ्य समितिया कजि चिनीकाजी महर्जनं नेपाः बहुभाषिक देय् खः धका धयादीगु खः।

येँ मनपाया भालाया खँ ल्ह्वनादिसें वय्कलं धयादिल, “स्थानीय सरकारया दायित्व दुने पूर्वाधार निर्माण नापनापं सामाजिक, सांस्कृतिक व भाषिक अवस्थितियात म्वाकातयेगु नं खः। थुकिया विकास व विस्तार यायेगु नं खः। थुकिइ जिमिसं कुतः यानाच्वनाःगु दु।” ज्याझ्वलय् भाषा आयोगया दुजः सुरेशकिरण मानन्धरं युनेस्कों थ्व दिवस घोषणा याये न्ह्यः नेपालभाषायात मातृभाषा कथं संरक्षण यायेगु तातुना नीन्यादँ न्ह्यव न्हापांगु खुसिइ लिजः नेपालभाषा कविता दबूपाखें न्हाप्पां बिचाः न्ह्यब्वयादीम्ह कवि नवीन चित्रकारया देनयात लुमंकादिल।

बाखंच्वमि पुष्प चित्रकार २०२२ सालय् रेडियो नेपालं नेपाल भाषाया बुखँ दिके धुंका साहित्य सम्मलेन यानाः विरोध यानादीम्ह खः। वय्कलं च्वखँ, चिनाखँ व समालोचनाय् नं च्वसा न्ह्यानादीगु दु। बाखंच्वमि सुवर्णकेशरीं च्वयादीगु ‘इल फपुइकी’ जापानी, अङ्ग्रेजी व नेपाली भाषां भाय् हिलातःगु दु। निरञ्जनरत्न शाक्यं नेपाल संवत् १०९८ य् पिहावःगु निकचा, ११०१ य् पिहावःगु ब्वलासा लिसेंया कृति पिथनादीगु खः। कवि नवीन चित्रकार भाषिक अधिकारया निंतिं नीस्वंगु मुनासःया संस्थापक जुयादी। वय्कलं नेपाल भाषाया नाटक निर्देशन नं यानादीगु दु।

अथे हे पद्मरत्न तुलाधरं च्वयादीगु ‘शिक्षक र विद्यार्थी’ नाटकय् शिक्षकया भूमिका नं म्हितादीगु दु।‘जुलुसहीन जुलुसय् जि हालाच्वना’ कविता सङ्ग्रहया च्वमि श्रीराम श्रेष्ठ न्हूगु धारया प्रगतिशील कविया कथं म्हसिका दुम्ह च्वमि खः। साहित्यय् च्वसा न्ह्याका च्वनादीम्ह श्रेष्ठया मू विधा चिनाखँ खः। साहित्यकार रमेशकाजी स्थापितं हंपिं स्रष्टापिनिगु म्हसिका न्ह्यब्वयादीगु खः। ज्याझ्वलय् नेपालभाषाया नापनापं मैथिली, राई, भोजपुरी व नेपाली भाषायापिं नीखुम्ह साहित्यकार भाजु मय्जुपिंसं थः थः भासं चिनाखँ ब्वनादीगु खःसा वयकःपिन्त वडाध्यक्ष महर्जनं  मतिनाया चिं लःल्हानादीगु खः।

पाथीभरा केबलकार दयकेगु व मदयकेगु धइगु विषयय् ल्वापु जुगु तंच्वयेवं ताप्लेजुङ जिल्ला प्रशासन कार्यालयं फुङलिङ नगरपालिका बजार क्षेत्रय् निषेधाज्ञा तःगु दु।

म्हिगः झडप जुइ धुका सुरक्षा अवस्था संवेदनशील जुयाच्वंगु धासे प्रमुख जिल्ला अधिकारी नेत्रप्रसाद शर्मां स्थानीय प्रशासन ऐन कथं निषेधाज्ञा जारी याःगु दु।थौ सुथय् ५ बजेनिसे मेगु आदेश मवतले न्याम्ह स्वया अप्पो मनूत मुने मज्यु, सभा, जुलुस, प्रदर्शन वा घेराउ थे जाःगु ज्याझ्वः यायेत निषेध याःगु दु।

न्हापांम्ह मिसा राधिका शाक्यया आत्मकथा ‘करुणा’ लोकार्पण जूगु दु।

थौं थन ग्वसाः ग्वःगु छगू समारोहय् प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीया मू पाहाँसुइ च्वमि शाक्य, नेकपा (एमाले) या उपसचिव प्रदीप ज्ञवाली, साहित्यकार अमर न्यौपाने व बौद्ध भिक्षुणी नापं म्ये हालामि आनी छोइङ डोल्मां उगु सफू लोर्कापण यानादीगु खः।

प्रधानमन्त्री ओली व जहान शाक्यया ३७ क्वःगु इहिपाया दिंया लसताय् थौं प्रर्दशनीमार्गय् च्वंगु राष्ट्रिय सभागृहया हलय् उगु सफू लोर्कापण याःगु खः। पाणिनी बुक्स प्रालिं पिकाःगु उगु सफूया लोर्कापण समारोहय् मन्त्रीत नापं उच्च पदस्थ व्यक्तित्वतय्सं ब्वति काःगु खः। च्वमि शाक्यं थःगु आत्मकथा दुने थःगु दृष्टि, भोगाई व अनुभूतिलिसें प्रधानमन्त्री ओलीया सङ्घर्ष, कठिनाई, सफलता व समाजसेवाया विषयत कःघाना धकाः धयादिल।

सफुती शाक्यया बाल्यकाल, पढाइ, जागिर व जीवनया थी थी थथ्याः क्वथ्याःत नापं नेकपा (एमाले)या उबलय्या नेता ओलीलिसे इहिपा याये धुंकाःया बिस्कंगु यात्राबारे खँ न्ह्यथनातःगु दु।“न जि साहित्यकार, न च्वमि हे खः। अथेसां नुगलय् लूगु थःगु बिचाः गुवलय् गुवलय् च्वयेगु याना।

उकियात हे संग्रह यानाः थौं सफू कथं हयेफूगु दु”, शाक्यं धयादिल, “जि मचाबलनिसें हे गरिब, दुःखी, ल्वगि असहायत खनीबलय् चिन्तित जुइगु। जिं प्रधानमन्त्री ओली, उबलय्या केपीलिसेया इहिपा नं व हे करुणां यानागु खः।” प्रधानमन्त्री ओली व धर्मपत्नी शाक्य दथुइ २०४४ सालय् थौंया हे न्हुकुन्हु इहिपा जूगु खः। उगु झ्वलय् पाणिनी बुक्स प्रालिं अभिनन्दन पौ नं लःल्हाःगु खः।

गृहमन्त्री रमेश लेखकं लोकतन्त्रया विकल्प मदु धकाः धयादीगु दु। थौं येँय् ग्वसाः ग्वगु सुदूरपश्चिम कानुन समाजया न्हापांगु अधिवेशनय् वय्कलं लोकतन्त्रया विकल्प लोकतन्त्र जक जुइगु धयादिल।

“आःया संविधानं लोकतन्त्रयात सुनिश्चित यानातःगु दु, थुकिया विकल्प मालेगु धइगु मुलुकयात सङ्कटय् लाकेगु ज्या खः, उकिं दक्व थासं संविधानय् जुइगु आक्रमणयात मग्याःसे सामना यायेमाः”, वय्कलं धयादिल। लोकतन्त्रया रक्षा, संविधानया सुरक्षा व समावेशिताया सुदृढीकरण आःया आवश्यकता जूगु गृहमन्त्री लेखकं धयादिल।

१० दँय् संविधानया अभ्यास याये धुंकाः खने दूगु बल्लाःगु व बःमलाःगु पक्षया विश्लेषण यानाः संविधान संशोधनया तयारी जुयाच्वंगु वय्कलं धयादिल । संविधान संशोधन यायेबलय् संसदीय सर्वोच्चताया खँ यायेमाःगु गृहमन्त्री लेखकं आवश्यकता क्यनादिल।

कानुन व नीतिगत सुधार सरकारया प्राथमिकता जूगु वय्कःया धापू खः। राज्यया दक्व अङ्गय् सुदूरपश्चिमय् च्वंपिं पाय्छिपिं प्रतिनिधित्व याकेत जुयाच्वनाः धइगु वय्कःया धापू खः।

निजी ख्यःया ऊर्जा उद्यमीतय्सं वइगु १० दँय् २८ द्वः व ५ सः मेगावाट विद्युत् उत्पादन यायेगु सरकारया आज्जुयात पूवंकेत सकसिगु नं क्वातुक ग्वाहालि जरुरी जुगुलिइ बः ब्यूगु दु।

रणनीतिक महत्वया ‘ऊर्जा विकास मार्गचित्र नापं कार्ययोजना, २०८१’ कार्यान्वयनयात ग्वाहालि यायेत व लगानी तःब्याकेत जलविद्युत आयोजनाया संस्थापक शेयरय् क्राउड फाईनान्सिङया माध्यमपाखें लगानी यायेगु वातावरण निर्माण यायेमाःगु इमिगु धारणा खः।

स्वतन्त्र ऊर्जा उत्पादकतय्गु संस्था, नेपाल (इपानं) ऊर्जा ख्यलय् खनेदूगु समस्या ज्यंकेगु कुतः यायेत संघीय संसद्या सार्वजनिक लेखा समितियात इनाप याःगु दु। लेखा समितिया २०८० पुस १२ या बैठकं साधारण शेयर बिक्री यायेत ‘रियल नेटवर्थ’ ९० स्वयां अप्वः जुइमाःगु धइगु निर्देशनयात क्यनाः नेपाल धितोपत्र बोर्डं ४२ गू जलविद्युत कम्पनीतय्गु आइपीओे अनुमति दिकूगु इपानया धापू दु।

निजी ख्यलं निर्माणाधीन आयोजनाय् वित्तिय व्यवस्थापनय् समस्या जूगु नापं स्थानीयतय्सं गुबले शेयर बिइ धइगु न्ह्यसःया तकं लिसः बिइ मफूगु धयादिसें इपानया नायः गणेश कार्कीं थुकी अःपुकाबिइत लेखा समितियात इनाप यानाः धकाः धयादिल।

समितिया पूर्ववत् निर्णययात भिंकाःबिइत इपानं इनाप याःगु न्ह्यथनादिसें नायः कार्कीं दयाच्वंगु कानुनी व्यवस्थाया आधारय् साधारण शेयर बिक्रीया निंतिं अःपुकाबिइत संसदीय समितियात इनाप याना धकाः धयादिल। ६ सय व ५० गू कम्पनीत इनाप याःगु खः।

मुक्कं उत्पादित ३ हजार ४ सय व ५० मेगावाट विद्युतमध्ये निजी ख्यलं जक २ हजार ७ सय व ४० मेगावाट बराबरया सच्छि व ९० गू आयोजना निर्माण क्वचाये धुंकूगु दु।