राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलयात आदिवासी जनजाति आयोगं वार्षिक प्रतिवेदन न्ह्यब्बःगु दु।

आयोगया अध्यक्ष रामबहादुर थापामगरं राष्ट्रपति भवनय् थौ छगु ज्याझ्वः दथुइ नेपाःया संविधानया धारा २९४ कथं आयोगं आर्थिक वर्ष २०८०/८१ या वार्षिक प्रतिवेदन न्ह्यब्बःगु दु धका राष्ट्रपतिया कार्यालयं धाःगु दु।

मन्त्रिपरिषदया बैठकं संसदया हिउँदे अधिवेशन थ्व हे माघ १८ निसे सःतिइगु निर्णय याःगु दु।

सोमवाः च्वंगु मन्त्रिपरिषदया बैठकं अधिवेशन आह्वान सम्बन्धी सिफारिस अनुमोदनया निति राष्ट्रपतिया थाय् छ्वय्गु निर्णय याःगु दु।

संसद् अधिवेशन क्वचाय्केगु व इनाप यायेगु निति सरकारया सिफारिसय् राष्ट्रपतिं याइगु संवैधानिक व्यवस्थाय् दु। वंगु अधिवेशन भदौ ३१ गते क्वचाःगु खः।

विधेयक अधिवेशनया कथं काइगु हिउँदे अधिवेशन थ्व हे माघ १८ गते सःत्येगु निति राष्ट्रपति समक्ष सिफारिस यायेगु निर्णय जूगु दु धका छम्ह मन्त्रीं धाःगु दु।

गण्डकी प्रदेश सरकारं प्रदेशय् गुरुङ व मगर भाषायात सरकारी ज्याखँया भाषा दयेकेत्यंगु दु। गण्डकी प्रदेशया सामाजिक विकासमन्त्री विन्दुकुमार थापां प्रदेश सरकारं निगुलिं भाषायात सरकारी ज्याखँया भाषा दयेकेत प्रक्रिया न्ह्याकेधुंकूगु खँ कनादिल।

मन्त्रालयं आइतबाः दमौलीइ गुरुङ व मगर भाषायात सरकारी ज्याखँया भाषा दयेकेत सुझाः मुंकेगु ज्या न्ह्याकूगु दु। सरकारं मगर भाषा व गुरुङ भाषायात प्रदेश सरकारी ज्याखँया भाषा दयेकेत विधेयक तयार यायेधुंकूगु दु। उगु हे विधेयकय् च्वनाः प्रदेशया थी थी जिल्लाय् वनाः सुझाव मुंकेगु ज्या जूगु खँ मन्त्री थापां कनादिल।

गण्डकी प्रदेशदुने च्वंपिं अप्वो धइ थें जनतातय्सं ल्हाइगु मगर व गुरुङ भाषाया संरक्षण, संवद्र्धन नापं विकास यानाः सरकारी ज्याखँय् छ्यले अःपुकेत सरकारी वा सार्वजनिक निकायं प्रवाह जुइगु सेवाय् जनताया पहुँच अःपुकेत व प्रत्याभूतियात अप्वकेगु कुतः खः धइगु मन्त्री थापाया धापू दु।

भाषा आयोग येँपाखें प्रदेशगत सरकारी ज्याखँया भाषा क्वःछिइगु आधारत पूवंनीगु अवस्थाय् दूगु मगर व गुरुङ भाषायात प्रदेशया सरकारी ज्याखँया भाषाया कथं छ्यलाबुलाय् हयेत सिफारिस जूगु मन्त्री थापां धयादिल। सामाजिक विकास, युवा नापं खेलकुद मन्त्रालयया प्रस्तावय् गण्डकी प्रदेश सरकारं वंगु साउन २२ गतेया निर्णयकथं उगु विधेयक तर्जुमाया निंतिं सैद्धान्तिक सहमति दयाः मस्यौदा निर्माण प्रक्रिया जुयाच्वंगु वय्कलं धयादिल।

वइगु चिकुलाया थुकियात अधिवेशनं संसदय् तयेगु सरकारया योजना दु। गण्डकी प्रदेशय् मगर समुदाय १८.८ प्रतिशत व गुरुङ समुदाय ११ प्रतिशत दु। गण्डकी प्रदेशदुने मगर निगूगु व गुरुङ प्यंगूगु तःधंगु समुदायत खः।

नेपाल आदिबासी जनजाति पत्रकार महासंघ (फोनिज) येँ जिल्ला शाखा अध्यक्षय् भिमबहादुर लामा सर्वसम्मत निर्वाचित जूगु दु। फोनिजया न्ह्यय्क्वःगु अधिवेशनय् लामा अध्यक्षय् निर्वाचित जूगु खः।

अथेहे उपाध्यक्षय् सुदिना श्रेष्ठ, सचिवय् रत्नकाजी महर्जन, सहसचिवय् नितु डंगोल व कोषाध्यक्षय् दिपा सुनुवार निर्वाचित जूगु खः । अथेहे दुजलय् वेदबहादुर गुरुङ, किचः सिंह डंगोल, राधिका लो, सरला चौधरी, सिर्जना मगर, अन्जना राई, अजय खडगी व पासाङ काजी शेर्पा निर्वाचित जूगु खः।

संघीय प्रतिनिधिय् पूर्णभक्त दुवाल, गंगादेवी महर्जन, मिक्साङ बाइवा तामाङ, यशोदा भुजेल, हरिगोपाल प्रधान, निरज रञ्जित, प्रविण श्रेष्ठ, सुरेन्द्रभक्त श्रेष्ठ, अर्जुनबहादुर तामाङ, लालकुमार तामाङ, सुशिला तामाङ, अमिर लामा, नेपोलियन चेपाङ, कमल राना, बिगेन तुलाधर, सुप्रिया राई, मञ्जु तामाङ, सहदेव चौधरी, निशा तामाङ, दिलिप तामाङयात ल्यःगु दु। अथेहे, प्रदेश प्रतिनिधिय् उदेन न्हुसाय्मि, विमला मानन्धर, सरस्वती श्रेष्ठ, मिङ्मा लामा, सविका श्रेष्ठ, मनमाया स्याङबो, अनिता डंगोल, सुरज मानन्धर, एलबी सागर, प्रदीपकुमार श्रेष्ठ, हिरोज लोपचङ, तेज नाछिरिङ राई, दशिराम थारु, मनोजरत्न शाही, सञ्जय उदास, लक्ष्मीराम सुनार, अनुप प्रधान, रामबहादुर मगर, कर्साङ तामाङ, विष्णुराज श्रेष्ठ, डिगबहादुर श्रेष्ठ, तेजनारायण महर्जन, प्रजित शाक्य, हेमप्रकाश राई, श्यामलाल लामा, प्रेम लामायात ल्यःगु दु।

अधिवेशनया उद्घाटन सत्रय् आदिबासी जनजाति उत्थान राष्ट्रिय प्रतिष्ठानया उपाध्यक्ष रेशम गुरुङं आदिबासी जनजातिया अधिकारया नितिं जनजाति स्वयम् सचेत जुइमाःगुलि बः बियादीगु खः। प्रतिष्ठानया बजेटय् सिलिङ कम जूगुलि माःकथं ज्या याय्मफुगु खँ वय्कलं कनादिल। नेपाःया मुक्कं जनसंख्या मध्ये करिब ३८ प्रतिशत आदिबासी जनजातिया ल्याः दुगुलि व हे कथं ज्या याय्गु निति म्हति नं छगू अर्वया बजेट प्रतिष्ठानय् दय्माः धका धयादीगु खः

तर प्रतिष्ठानया वार्षिक बजेट १० निसे १२ करोड जक दु।नेपाल आदिबासी जनजाति पत्रकार महासंघ (फोनिज) या वरिष्ठ उपाध्यक्ष लक्की चौधरीं फोनिजया संगठन देश विदेशय् न्यना वनाच्वंगुलिं वइगु न्हिं संगठन अझ धिसिलाक्क धयादिल। फोनिज मातहत करिब ४ हजार २०० पत्रकार गोलबद्ध जुयाच्वगुलि आः फोनिज संगठनात्मक रुपं शक्तिशाली संगठन जुइगु बिचाः नं वय्कलं प्वकादिल ।

उलेज्या झ्वलय् नेपाल आदिबासी जनजाति महासंघया महासचिव दिवस राई, फोनिजया महासचिव समिर बलामी, सञ्चारिका समूहया अध्यक्ष विमला तुम्खेवा, नेपाल पत्रकार महासंघ येँ शाखाया अध्यक्ष शोभा अर्याल, नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दवूया अध्यक्ष नृपेन्द्रलाल श्रेष्ठ, तामाङ पत्रकार संघया अध्यक्ष नेत्र तामाङपिंस भिंतुना बियादीगु खः । शाखाका अध्यक्ष शैलेश डंगोलया सभाध्यक्षताय् जूगु ज्याझ्वलय् वरिष्ठ पत्रकार नरेशबीर शाक्ययात हंगु खः।

दँय् दसं पञ्चाङ समिति पिकाइगु विक्रम संवतया तिथि पतिइ जात्रा पर्वनिसें कयाः नखः चखःया साइत तयाः तिथि पौ पिकाना च्वंगुलिं थुकिं नेवाःपि दथुइ भ्रम ब्वलना च्वंगुलिं नेपाल संवत न्हूदँ राष्ट्रिय समारोह समितिं नेपाल पञ्चाङ निर्णायक समितियात ध्यानाकर्षण याकूगु दु।

समारोह समितिया नायः राजेन्द्र प्रसाद श्रेष्ठ, संरक्षक मल्ल के सुन्दरया नेतृत्वय् म्हिगः आइतवाः पञ्चाङ समितिया ज्याकुथिइ वनाः थथे ध्यानाकर्षण याकूगु खः।समितिया नायः राजेन्द्र श्रेष्ठं वि.सं. २०८२ सालया क्यालेण्डरय् थथे नखः चखः व जात्रापर्वय् साइत तयेगु ज्या मयायेत इनाप यासें नेवाःतय्गु संस्कृति कथं स्वन्ति नखः स्वन्हुयंकं झ्वलाक्क जुइगु व गुलिखे नखः चखः नं सुथय् छु तिथि क्यन, न्हिच्छि उगु हे तिथि जुइगु धासें छन्हुं हे निगू तिथि क्यंकाः साइत पिकायेगु ज्या मयायेत इनाप यानादीगु खः।

वय्कलं म्हतिं नं न्हूगु क्यालेण्डर २०८२ पञ्चाङ समितिं नेवाःतय्गु स्वन्हु यंकंया स्वन्ति नखः नेवाःतसें न्यायेकीगु नखः धकाः जूसां नं स्वन्हु यंकं झ्वलाक्क तयेत नं इनाप यानादिल।अथेहे, समारोह समितिया संरक्षक मल्ल के सुन्दरं नं नेवाःतसें पञ्चाङ समिति पलिस्था मजूनिगु इलंनिसें हे थःपिनिगु नखः झ्वलाक्क हनाः वयाच्वंगु खँ न्ह्यथनादिसें क्यालेण्डरय् साइत तयेगु ज्यां यानाः नेवाःतय् दथुइ नखः चखः न्यायेकेत समस्या जुयाच्वंगु खँ तयादीगु खः।

नेपाल संवत न्हूदँ राष्ट्रिय संरक्षण समाजया कजि प्रा.डा. नरेशमान बज्राचार्यं नेवाःतय्गु नखःचखः घडी पला व साइत स्वयाः न्यायेकेगु चलन मदूगु खँ कनादिसें सुथसिया सुद्र्यः लुइवः मेगु दिंया सुद्र्यः मलूतले छगू हे तिथि जुइगु व थुगु हे परम्परा कथं नेवाःतसें झ्वःलाक्क नखः न्यायेकाः वयाच्वंगु धासें क्यालेण्डरय् साइत तयेगु याना हःगुलिं नेवाः समाजया एकताय् समस्या वःगु खँ तयादिल ।

वय्कलं पञ्चाङ समितिं नखः चखः अःपुक न्यायेकेफइगु कथं थौंया ईयात ल्वःकथं पितबिइमाःगु विचाः तयादीगु खः। नेवाः देय् दबूया नायः पवित्र बज्राचार्यं पञ्चाङ समितियात तःकः हे थ्व विषयस थःपिन्सं ध्यानाकर्षण याकूगु खँ तयादिसें नेवाःतसें हनाः वयाच्वंगु नखःचखःयात भ्रम मब्वलनीगु कथं ज्या यायेत थःगु विचाः तयादीगु खः।

पञ्चाङ समितिया नायः श्रीकृष्ण अधिकारीं पञ्चाङ समितिं ज्योतिष विज्ञान कथं क्यालेण्डर तयार यायेगु यानाच्वनागु व ज्योतिष विज्ञान दुने सूर्य, नक्षत्र, ग्रह, घडी, पला गुकथं दु उकियात स्वयाः पिहाँ वइगु दिं व ईयात हे अध्ययन यानाः थथे क्यालेण्डर पिकायेगु यानाच्वनागु खँ कनादिल। वय्कलं न्हापा न्हापा क्यालेण्डरय् साइत तयेगु प्रचलन मदूगु खँयात स्वीकार यासें साइत राजदरबारयात जक बिइगु यानाच्वनागु खँ नं कनादीगु खः।

समितिया नायः अधिकारीं नेवाःतय्गु नखः जात्रापर्व अलमल यायेगु आज्जु तयाः पञ्चाङ समितिं ज्या यानाः मच्वंगु धासें नेवाः परम्परा कथं नखः झ्वःलाक्क क्यालेण्डरय् तयेगु नितिं येँ, यल व ख्वपया हनेबहःपिंपाखें छगू हे विचाः ज्वनाः वल धाःसा न्हूगु क्यालेण्डरय् उकथं हे व्यवस्था यायेफइगु खँ कनादिसें क्यालेण्डर व पात्रय् साइत तयाः तःसां उगु हे क्यालेण्डरय् थःगु धर्म परम्परा कथं न्यायेके ज्यू धकाः न्ह्यथनातयागु जानकारी नं ब्यूगु खः।

पञ्चाङ समितियात थथे ध्यानाकर्षण याकेगु नितिं समारोह समितिया दुजःपिं विष्णु चित्रकार, ज्योति शाक्य, सुजीव बज्राचार्य, मचाराजा महर्जन, श्रीजन श्रेष्ठपिनिगु उपस्थित दुगु खः।